Doręczenie stronie uzasadnienia o odmiennej treści niż ta, która znajduje się w aktach sprawy

Rozbieżności między odpisem uzasadnienia wyroku doręczonym stronie a jego oryginałem, dotyczące podstaw rozstrzygnięcia uwzględnionych przez sąd drugiej instancji rozpoznający apelację, mogą być przyczyną nieważności postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c.), jeżeli strona – sporządzając apelację – o tych rozbieżnościach nie wiedziała.

Trzeba odróżnić sytuację, w której uzasadnienie wyroku sporządzone jest z naruszeniem wymagań, które go dotyczą (art. 328 § 2 k.p.c.), od sytuacji, w której uzasadnienie wyroku doręczone stronie jest „nieprawdziwe”, tj. jest dokumentem o odmiennej treści niż ta, którą zawiera uzasadnienie sporządzone przez skład sądu i która znajduje się w aktach sprawy.

W pierwszej sytuacji naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. może być przedmiotem zarzutów podniesionych w apelacji, a w odniesieniu do uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji – w skardze kasacyjnej, chociaż zarzuty te mogą być skutecznie powoływane tylko w wyjątkowych okolicznościach, tj. wtedy, gdy wady uzasadnienia uniemożliwiają dokonanie kontroli instancyjnej lub kasacyjnej (por. np. wyrok SN z dnia 11 maja 2000 r., I CKN 272/00).

W drugiej sytuacji problem nie tkwi w tym, że uzasadnienie jest wadliwe, lecz w tym, że strona – otrzymując uzasadnienie, które swą treścią nie odpowiada treści rzeczywistego uzasadnienia sporządzonego w sprawie – uzyskuje niepełną lub zgoła nieprawdziwą informację o motywach, którymi kierował się sąd wydając wyrok. W takiej sytuacji, jeśli rozbieżności między treścią uzasadnienia doręczonego stronie a treścią rzeczywistego uzasadnienia wyroku mają charakter merytoryczny i dotyczą istotnych elementów rozstrzygnięcia, poważnie naruszone zostaje prawo strony do informowania o jego motywach, jej prawo do wysłuchania i prawo do zaskarżenia. 

Wyrok SN z dnia 20 grudnia 2018 r., II CSK 745/17

Standard: 66461 (pełna treść orzeczenia)