Postępowanie dowodowe w zakresie ustalenia wynagrodzenia za ustanowioną służebność drogi koniecznej

Do ustalenia wysokości należnego na podstawie art. 145 § 1 k.c. wynagrodzenia za ustanowioną służebność drogi koniecznej nie zawsze niezbędny jest dowód w postaci operatu sporządzonego przez biegłego rzeczoznawcę; w niektórych przypadkach przydatne i wystarczające może być przeprowadzenie innych dowodów.

Usytuowanie nieruchomości na obszarze rolniczym może przemawiać za uznaniem opinii biegłego sądowego z zakresu rolnictwa za odpowiedni dowód na potrzeby ustalenia wysokości wynagrodzenia należnego właścicielom nieruchomości obciążonej.

Sąd orzekając z urzędu na podstawie art. 145 § 1 k.c. o wynagrodzeniu za ustanowienie służebności drogi koniecznej jest zobowiązany do przeprowadzenia wszelkich dowodów przydatnych do prawidłowego ustalenia wysokości tego wynagrodzenia (zob. w szczególności postanowienie SN z dnia 14 lutego 2008 r., II CSK 517/07).

Niewątpliwie niejednokrotnie niezbędny do ustalenia wysokości należnego na podstawie art. 145 § 1 k.c. wynagrodzenia za ustanowioną służebność drogi koniecznej jest dowód w postaci operatu sporządzonego przez biegłego rzeczoznawcę (zob. postanowienie SN z dnia 14 grudnia 2012 r., I CSK 242/12). W niektórych jednak przypadkach do prawidłowego ustalenia wysokości tego wynagrodzenia przydatne i wystarczające może się okazać przeprowadzenie innych dowodów, w tym dowodów z opinii biegłych innych specjalności.

Według art. 278 § 1 k.p.c., sąd może zasięgnąć opinii biegłego, jeżeli wyłoni się potrzeba skorzystania z wiadomości specjalnych. Czy i z jakiej dziedziny są one niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy, każdorazowo ocenia sąd na tle okoliczności danego przypadku (zob. np. wyrok SN z dnia 10 maja 2017 r., I CSK 294/16).

Postanowienie SN z dnia 17 stycznia 2019 r., IV CSK 525/17

Standard: 66273 (pełna treść orzeczenia)

Ustalenie wysokość należnego wynagrodzenia i wskazanie kryterium, w oparciu o które powinno ono zostać ustalone, wymaga zweryfikowania przy pomocy dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego, sporządzonej z uwzględnieniem przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenia w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego.

Postanowienie SN z dnia 14 grudnia 2012 r., I CSK 242/12

Standard: 66275 (pełna treść orzeczenia)

Sąd Okręgowy dopuścił na podstawie art. 232 zd. drugie k.p.c. dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa na okoliczność ustalenia m.in. zakresu i wartości robót niezbędnych dla przeprowadzenia drogi koniecznej w wariancie I i II wyznaczonym przez biegłego z zakresu geodezji. Zleconą opinię biegły K. H. wykonał i jak można sądzić, stanowiła ona podstawę ustaleń Sądu i dokonania wyboru jednego z wariantów przebiegu drogi koniecznej, co wynika ze zbieżności kwoty nakładów oszacowanych przez biegłego z nakładami powołanymi w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Rzecz jednak w tym, że w uzasadnieniu Sąd nie dał wyrazu swojemu przekonaniu co do wiarygodności i mocy dowodowej tej oraz innych opinii biegłych powołanych w sprawie na okoliczność wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogowej, mimo że odmiennie od Sądu pierwszej instancji ocenił okoliczności faktyczne sprawy i uzupełnił ustalenia Sądu a quo o wspomnianą opinię, na której ustaleniach najwidoczniej częściowo się oparł przy określeniu wysokości wynagrodzenia w sentencji postanowienia.

Postanowienie SN z dnia 14 lutego 2008 r., II CSK 517/07

Standard: 66277 (pełna treść orzeczenia)