Odsetki maksymalne za opóźnienie (art. 481 § 2[1]-[2]-[3] k.c.)

Do dnia 31 grudnia 2015 r. przepis art. 481 k.c. nie zawierał regulacji dotyczącej maksymalnej wysokości odsetek za opóźnienie. Takie rozwiązanie zostało wprowadzone dopiero od 1 stycznia 2016 r. na mocy ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1830).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2017 r., III CSK 174/16 wskazał, że: „Przed wejściem w życie art. 481 § 2[1], § 2[2] i § 2[3] k.c. umowne określenie odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego należało traktować jako zastrzeżenie odsetek „wynikających z czynności prawnej” w rozumieniu art. 359 § 2[1], § 2[2] i § 2[3] k.c., a zatem jako klauzulę, która podlegała tym przepisom (por. postanowienie SN z dnia 29 kwietnia 2010 r., IV CSK 370/09).

Ustanowienie obok art. 359 § 21, § 2[2] i § 2[3] k.c. przepisów art. 481 § 2[1], § 2[2] i § 2[3] k.c. o zasadniczo zbieżnej z nimi treści miało m.in. na celu usunięcie podnoszonych w niektórych wypowiedziach piśmiennictwa wątpliwości co do dopuszczalności stosowania wcześniej art. 359 § 2[1], § 2[2] i § 2[3] k.c. także do umownych odsetek za opóźnienie.

Wobec powyższego ustanowienie art. 481 § 2[1], § 2[2] i § 2[3] k.c. nie daje podstaw do wnioskowania a contrario, że wcześniej przepisy art. 359 § 2[1], § 2[2] i § 2[3] k.c. nie mogły być stosowane do umownych odsetek za opóźnienie. Przeciwnie, stanowi potwierdzenie wykładni dopuszczającej stosowanie wcześniej tych przepisów także do umownych odsetek za opóźnienie.” (tak też wyroki SN z dnia 28 lutego 2017 r., I CNP 11/16 oraz z dnia 23 marca 2018 r., I CSK 351/17).

Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę nadzwyczajną również przychyla się do stanowiska, że w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2016 r. niedopuszczalne było zastrzeganie w czynności prawnej odsetek za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.) w wysokości wyższej niż odsetki maksymalne wynikające z art. 359 § 2[1] k.c. Prowadzi to do wniosku, że również w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2016 r. niedopuszczalne było zastrzeganie w czynności prawnej odsetek za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.) w wysokości wyższej niż odsetki maksymalne określone w art. 359 § 2[1] k.c.

Wyrok SN z dnia 8 maja 2019 r., I NSNc 2/19

Standard: 66086 (pełna treść orzeczenia)