Spółdzielcze lokatorskie prawa do lokalu mieszkalnego

Lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nie jest prawem rzeczowym. Jest to prawo obligacyjne i jako prawo do używania lokalu jest ono niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji. Członek nie może więc podejmować żadnych decyzji dotyczących zmiany osób, którym prawo to przysługuje, ani dokonywać obciążeń, których skutkiem miałoby być przejście lokatorskiego prawa do lokalu na inne osoby.

Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego powstaje, zgodnie z  art. 9 ust. 4 u.s.m., w chwili zawarcia pisemnej umowy między członkiem a  spółdzielnią.

Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu zostało ukształtowane jako bezterminowe prawo obligacyjne na rzeczy cudzej, niezbywalne i niedziedziczne, zaś wierzyciele członka nie mogą z niego zaspokoić swej wierzytelności (…); można go jednak przekształcić w odrębną własność lokalu na warunkach określonych w art. 12 u.s.m.

W istocie, zgodnie z art. 9 ust. 6 u.s.m. do ochrony spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.

Wprowadzenie zasad ochrony petytoryjnej nie oznacza, że spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego uzyskało przymiot prawa rzeczowego. Wręcz przeciwnie, z uwagi na brak cechy prawa rzeczowego, w tym przede wszystkim cechy podmiotowego prawa bezwzględnego skutecznego wobec wszystkich (erga omnes), ustawodawca na mocy przepisu szczególnego wprowadził ochronę prawnorzeczową omawianego prawa spółdzielczego, będącego prawem obligacyjnym.

Podobne rozwiązanie zawarto w art. 690 k.c., w myśl którego do ochrony praw najemcy do używania lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.

Postanowienie SN z dnia 18 maja 2022 r., III CZ 162/22

Standard: 66071 (pełna treść orzeczenia)