Klauzula kasatoryjna; sankcyjne prawo odstąpienia od umowy;
Umowne prawo odstąpienia i odstępne (art. 395 i art. 396 k.c.)
Dopuszczalne jest zastrzeżenie przez strony umowy tzw. sankcyjnego prawa odstąpienia od umowy (klauzuli kasatoryjnej).
Zastrzeżenie ww. uprawnienia, wiązanego z naruszeniem przez dłużnika zobowiązania, mieściło się w zakresie swobody kształtowania przez strony treści umowy (art. 353[1] k.c.)
Postanowienie takie nie stanowi zastrzeżenia umownego prawa odstąpienia, wobec czego nie wymaga ono oznaczenia terminu, w którym strona może skorzystać z uprawnienia do odstąpienia.
Wynikające z art. 395 § 1 k.c. wymaganie wskazania oznaczonego terminu jest spowodowane tym, że skorzystanie z unormowanego tam tzw. umownego prawa odstąpienia nie jest uzależnione od wystąpienia jakichkolwiek zdarzeń, lecz pozostaje w sferze swobodnej decyzji uprawnionego. Tymczasem w opisanym wyżej przypadku odstąpienia sankcyjnego zniweczenie stosunku zobowiązaniowego nie jest dowolne, gdyż powstanie uprawnienia kształtującego następuje w razie naruszenia zobowiązania, określonego przez strony jako przyczyna odstąpienia.
Wyrok SN z dnia 16 lipca 2021 r., V CSKP 106/21
Standard: 65626 (pełna treść orzeczenia)
Zabezpieczenie interesów przez poczynienie zastrzeżenia umownego nie może polegać na takich klauzulach umownych, które są sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa cywilnego, a zatem między innymi w wypadkach umieszczenia warunku rozwiązującego w umowie mającej wywołać skutki rzeczowe sprzedaży nieruchomości, tj. zastrzeżeniu w niej umownego prawa odstąpienia.
Wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2015 r., V CSK 415/14
Standard: 65831 (pełna treść orzeczenia)