Odwołanie się do podstawy objęcia rzeczy we władanie w celu ustalenia charakteru posiadania

Ustalenie, czy posiadanie ma charakter samoistny może wymagać odwołania się do podstawy objęcia rzeczy we władanie. 

Choć w świetle art. 336 k.c. o posiadaniu samoistnym decyduje wyłącznie faktyczne władanie rzeczą w zamiarze posiadania jak właściciel, to ustalenie charakteru władztwa: czy stanowi ono posiadanie samoistne (konieczne do zasiedzenia), czy też nie, może wymagać odwołania się do podstawy objęcia rzeczy we władanie. Poucza o tym prosty przykład. Sam fakt uprawiania gruntu przez określoną osobę nie pozwala stwierdzić, czy chodzi tu o akty właścicielskiego władania (posiadanie samoistne), czy też o korzystanie z gruntu w ramach dzierżawy (posiadanie zależne) albo wykonywanie usługi zleconej przez właściciela, dzierżawcę lub kogoś innego. Ułatwi rozstrzygnięcie tej kwestii informacja, że pracujący w polu legitymuje się tytułem własności lub dzierżawy albo jest zatrudniony jako robotnik bądź rości sobie - kwestionując tytuł własności sąsiada -sam prawo własności do gruntu.

Podobnie rodzaj czynności podejmowanych przez Skarb Państwa w odniesieniu do określonych rzeczy nie musi sam przesądzać o charakterze tego władztwa: czy chodzi tu o posiadanie samoistne, czy o władanie niebędące takim posiadaniem. W szczególności wiele czynności podejmowanych przez Skarb Państwa jako zarządcę może pokrywać się z czynnościami Skarbu Państwa realizowanymi w charakterze właściciela. Także w takich sytuacjach pomocne przy rozstrzygnięciu o charakterze władztwa Skarbu Państwa okazuje się ustalenie, czy podstawą „przejęcia" przez niego określonych rzeczy był akt ustanawiający go zarządcą, czy też akt stwierdzający jego tytuł własności. W typowej sytuacji, w której Skarb Państwa objął określone rzeczy jako zarządca, na ogół nie ma podstaw do stwierdzenia przez niego zmiany charakteru władztwa na mające cechy posiadania samoistnego (bliżej na ten temat postanowienia SN z dnia 9 maja, V CK 243/03, i 13 października 2005 r., I CK 162/05).

Postanowienie SN z dnia 21 maja 2015 r., IV CSK 531/14

Standard: 65389 (pełna treść orzeczenia)