Wyczerpanie prawa ochronnego na znak towarowy (art. 155 p.w.p.)
Prawo własności przemysłowej
Unormowana art. 155 p.w.p. instytucja wyczerpania prawa ochronnego na znak towarowy ma na celu urzeczywistnienie zasady swobody przepływu towarów, z jednoczesnym uznaniem w odpowiednim zakresie zasady terytorialności ochrony własności przemysłowej.
Do wyczerpania prawa ochronnego na znak towarowy na terytorium Polski dochodzi w sytuacji, gdy towar opatrzony odpowiednim (identycznym lub podobnym) znakiem towarowym zostanie wprowadzony do obrotu zgodnie z prawem w Polsce, a także w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Tzw. wyczerpanie prawa ochronnego na znak towarowy (na gruncie prawa europejskiego tzw. eurowyczerpanie) polega na tym, że wraz z przeniesieniem prawa własności rzeczy stanowiącej towar opatrzony takim znakiem przez osobę będącą uprawnioną do znaku względnie tego, kto dysponuje jej zgodą, dochodzi do zgaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy w odniesieniu do zindywidualizowanego egzemplarza towaru, tj. tego, którego własność zostaje przeniesiona. W konsekwencji dalszy obrót takim towarem, w tym jego dalsza dystrybucja, w szczególności w ramach tzw. importu równoległego, odbywa się bez możliwości kontroli ze strony uprawnionego do znaku towarowego.
Uznanie, iż nie doszło do wyczerpania prawa do znaku towarowego w rozumieniu p.w.p. na terytorium Rzeczypospolitej, prowadziłoby do tworzenia barier na rynkach państw członkowskich w zakresie realizacji swobodnego przepływu towarów obowiązującą na Europejskim Obszarze Gospodarczym. Nie taki jest cel ani przedmiot ochrony prawa ochronnego na znak towarowy, a w związku z tym ochrona prawa podmiotowego nie może polegać na uniemożliwieniu urzeczywistnienia wskazanej swobody traktatowej. Uwzględnienie ochrony na terytorium Rzeczypospolitej w związku z tym w istocie oznaczałoby wprowadzenie skutecznych barier w zakresie przepływu towarów na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a w konsekwencji niedopuszczalnej segmentacji rynków (ang. artificial partitioning of the markets between Member States). Wykonywanie tego prawa nie może stanowić ukrytego ograniczenia w handlu między państwami członkowskimi w rozumieniu art. 36 TFUE (wyroki TSUE z: 11 lipca 1996 r., Bristol-Myers Squibb i in., C-427/93, C-429/93 i C-436/93, EU:C:1996:282; a także z 26 kwietnia 2007 r., Boehringer Ingelheim i in., C-348/04, EU:C:2007:249). Co więcej, praktyka taka prowadząca do różnicowania cen na wspólnym rynku nie tylko nie sprzyja, lecz w istocie prowadzi do zaburzenia wolnej konkurencji. Wykorzystywanie w tym celu praw wyłącznych w zakresie i celu, w jakim ich ochrona uprawnionym nie przysługuje, na co trafnie zwróciły uwagę Sądy meriti w niniejszej sprawie, jest niedopuszczalne.
Uznanie, iż z uwagi na tzw. wyczerpania prawa ochronnego na znak towarowy Pozwany nie naruszył sfery wyłączności Powódki, działając w sferze dozwolonego zakresu dysponowania towarem, a zatem poza granicami wyznaczonymi zakresem ochrony wynikającej z przepisów Prawa własności przemysłowej, prowadzi do wniosku, iż ewentualny zarzut naruszenia zasad uczciwej konkurencji wymagałby ustalenia, iż w odpowiednim zakresie Pozwany dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji. Takim jednak nie może być działanie, które ex definitione mieści się w sferze wolności działalności gospodarczej, w szczególności pozostając w zgodzie z obowiązującymi na Europejskim Obszarze Gospodarczym swobodami przedsiębiorczości.
Przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie mogą być traktowane jako alternatywna i autonomiczna podstawa ochrony sfery wartości (dóbr) niematerialnych w zakresie, w jakim nie są one chronione na podstawie właściwych przepisów z zakresu własności intelektualnej lub przemysłowej.
Odmienny wniosek prowadziłby do niedopuszczalnego poszerzenia zakresu ochrony, a w konsekwencji przyznania monopolu odnoszącego się do wartości (dóbr) niematerialnych w zakresie, w jakim ochrona ta nie została wyraźnie wskazana w odpowiednich przepisach - w niniejszej sprawie Prawa własności przemysłowej, co byłoby równoznaczne ze stworzeniem w istocie alternatywnego (konkurencyjnego) do tych ostatnich instrumentu ochrony na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Wyrok SN z dnia 23 lutego 2022 r., II CSKP 94/22
Standard: 65281 (pełna treść orzeczenia)