Związanie sądu „przesłankową” oceną danego stosunku prawnego, dokonywaną w ramach powództwa o zasądzenia świadczenia

„Przesłankowa” ocena danego stosunku prawnego, dokonywana w ramach powództwa o zasądzenia świadczenia lub jego części, nie wiąże sądu orzekającego w kolejnej sprawie dotyczącej innych świadczeń wynikających z tego samego stosunku prawnego.

Wynikająca z art. 365 § 1 k.p.c. moc wiążąca wyroku nie tworzy stanu związania innych sądów ustaleniami faktycznymi lub ocenami prawnymi, które legły u podstaw wydanego wcześniej orzeczenia dotyczącego tego samego stosunku prawnego.

Przywołany przepis dotyczy wyłącznie ściśle rozumianego przedmiotu rozstrzygnięcia, wyrażonego w sentencji zapadłego w sprawie orzeczenia (zob. szerzej: wyrok SN z 13 maja 2021 r., V CSKP 73/21).

Wyrok uwzględniający czy oddalający powództwo o zapłatę oparte na twierdzeniu o nieważności umowy wiąże więc tylko co do rozstrzygnięcia w przedmiocie obowiązku zapłaty określonej kwoty z danego tytułu. W konsekwencji, nawet jeżeli powodowie wytoczyliby powództwo o zapłatę, oparte na twierdzeniach związanych z nieważnością spornej umowy, względnie z abuzywnym charakterem części jej postanowień, to wydane w sprawie rozstrzygnięcie nie miałoby wpływu na ocenę ewentualnych późniejszych żądań związanych z dalszym tokiem wykonywania umowy kredytu.

Wyrok SN z dnia 26 maja 2022 r., II CSKP 19/22

Standard: 65211 (pełna treść orzeczenia)

Uwzględnienie w sprawie o wydanie rzeczy zarzutu zatrzymania (art. 461 k.c.) nie stoi na przeszkodzie dowodzeniu przez pozwanego w sprawie o zapłatę kwoty objętej tym zarzutem, że wierzytelność z tytułu nakładów nie tylko jest niższa, ale że w ogóle nie istnieje.

W procesie, o zapłatę kwoty stanowiącej, według twierdzeń pozwu, równowartość nakładów poczynionych przez córkę stron w lokalu spółdzielczym, którą to wierzytelność powódka nabyła przez przelew, pozwany może nie tylko kwestionować wysokość wierzytelności, ale również jej istnienie.

Wyrok SN z dnia 3 października 2012 r., II CSK 312/12

Standard: 68596 (pełna treść orzeczenia)