Nienależne świadczenie w stosunkach dwustronnych

Przepis art. 410 § 2 k.c. może mieć zastosowanie zarówno w stosunkach dwustronnych, jak również w stosunkach złożonych, wielopodmiotowych. W przypadku tych pierwszych brak prawidłowej podstawy prawnej świadczenia – w jednej z postaci określonych w art. 410 § 2 k.c. - uzasadnia kondykcję między stronami świadczenia. Wówczas stronami stosunku restytucyjnego wynikłego z nienależnego świadczenia są spełniający świadczenie (solvens) i odbiorca świadczenia (accipiens), co jest zgodne także z kierunkiem przysporzenia.

W stosunkach dwustronnych przysporzenie następuje pomiędzy stronami świadczenia, tj. spełniającym świadczenie i jego odbiorcą. 

Gdy strony stosunku restytucyjnego są tożsame ze stronami umowy, w ramach której nastąpiło przysporzenie, będące zarazem świadczeniem w rozumieniu przepisów o nienależnym świadczeniu, jeżeli jednej ze stron przysługuje przeciwko drugiej roszczenie odszkodowawcze zmierzające do kompensacji szkody poniesionej na skutek niewykonania zobowiązania chociażby na skutek rozwiązania umowy, nie może w tej samej konfiguracji podmiotowej przysługiwać kondykcja na podstawie art. 410 § 2 k.c. 

Roszczenie kondykcyjne nie jest dopuszczalne wówczas, gdy pomiędzy tymi samymi stronami (zubożonym i wzbogaconym) istnieje roszczenie z innego tytułu o ten sam przedmiot, jest natomiast możliwe, jeżeli inne roszczenie może być skierowane przeciwko innej osobie.

Wyrok SN z dnia 7 maja 2015 r., II CSK 444/14

Standard: 64878 (pełna treść orzeczenia)