Określenie prawa właściwego oraz jurysdykcji, jeżeli spadkodawca w chwili śmierci nie miał stałego pobytu w Polsce

Przed przystąpieniem do ustalenia, co wchodzi w skład spadku, jeżeli spadkodawca w chwili śmierci nie miał stałego pobytu w Polsce, należy określić, w jakim zakresie właściwe jest prawo polskie oraz jurysdykcja polskiego sądu.

Problem ustalenia łącznika, poprzez który określa się prawo właściwe dla spraw spadkowych nabrał znaczenia po 17 sierpnia 2015 r., gdy art 64 § 2 prawa prywatnego międzynarodowego utracił moc i obowiązują przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz. U UE. L. 2012.201. 107). Zgodnie z art. 21 tego rozporządzenia prawem właściwym jest, co do zasady dla ogółu spraw dotyczących spadku, prawo państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci. 

Po ustaleniu, jakie prawo jest właściwe dla ogółu spraw dotyczących spadku, należy z kolei ustalić wyjątki od tej reguły. Jak wynika, bowiem z art. 41 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot. Potwierdza to art. 30 rozporządzenia nr 650/2012. Z tak wskazanym prawem właściwym koresponduje wyłączna jurysdykcja sądów polskich, o której mowa w art. 1103[8] k.p.c. Zgodnie z tym przepisem do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o prawa rzeczowe na nieruchomości położonej w Polsce, jak również sprawy ze stosunku najmu, dzierżawy i innych stosunków dotyczących używania takiej nieruchomości, z wyjątkiem spraw o czynsz i inne należności związane z używaniem lub pobieraniem pożytków z takiej nieruchomości.

Postanowienie SN z dnia 11 marca 2016 r., I CSK 64/15

Standard: 64661 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy