Przejście przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części w toku postępowania upadłościowego (art. 23[1] § 1 k.p.)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 dyrektywy Rady 2001/23/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do ochrony praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części przedsiębiorstw lub zakładów (Dz.U.UE polskie wydanie specjalne Rozdział 05, Tom 04, s. 98), o ile państwa członkowskie nie postanowią inaczej, mechanizm zmiany pracodawcy, zakaz rozwiązania stosunku pracy uzasadnionego transferem czy utrzymanie dotychczasowych warunków zatrudnienia, nie mają zastosowania, jeżeli wobec zbywającego prowadzone jest postępowanie upadłościowe lub inne podobne postępowanie, wszczęte w celu likwidacji aktywów zbywającego i jeżeli znajduje się on pod nadzorem właściwego organu publicznego (którym może być likwidator upoważniony przez właściwy organ publiczny). 

A zatem - mimo generalnego wyłączenia konstrukcji przejścia zakładu pracy w przypadku procedur upadłościowych - w dyrektywie przewidziano możliwość odmiennego uregulowania tej kwestii przez państwo członkowskie (por. wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 7 stycznia 1985 r. w sprawie C-135/83, H.B.M. Abels przeciwko The Administrative Board of the Bedrifsvereiniging voor de Metaalindustrie, ECR 1985, s. 469 oraz z dnia 7 lutego 1985 r. w sprawie C-179/83, Industriebond FNV i Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) przeciwko Państwu Holenderskiemu, ECR 1985, s. 511).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego nie było rozbieżności co do stosowania art. 23[1] § 1 k.p. (przejęcia pracowników) w razie przejścia (sprzedaży, transferu) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części w toku postępowania upadłościowego. Wątpliwość (rozbieżność) dotyczyła stosowania art. 41[1] § 1 k.p., czyli wyłączenia przepisów o szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, w przypadku, gdy w toku postępowania upadłościowego (likwidacyjnego) dochodzi do transferu zakładu pracy (wyroki SN z dnia 10 września 1998 r., I PKN 310/98; z dnia 16 maja 2001, I PKN 573/00 i z dnia 19 sierpnia 2004 r., I PK 489/03 oraz uchwała SN z dnia 16 marca 2010 r., I PZP 2/10). Sąd Najwyższy uznawał bez rozbieżności, że w takiej sytuacji (transfer zakładu pracy w toku postępowania upadłościowego) dochodzi do przejęcia pracowników na zasadzie art. 23[1] § 1 k.p. (wyroki SN z dnia 17 grudnia 2001 r., I PKN 747/00; z dnia 13 stycznia 2005 r., II PK 119/04 oraz z dnia 28 czerwca 2013 r., I PK 34/13). W aktualnym stanie prawnym - po 8 października 2019 r. - nie może to budzić żadnych wątpliwości.

W przypadku sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa przez syndyka w trakcie postępowania upadłościowego przed dniem 8 października 2019 r., dochodziło do przejęcia pracowników zatrudnionych w tym przedsiębiorstwie na podstawie art. 23[1] § 1 k.p.

Wyrok SN z dnia 7 grudnia 2021 r., III PSKP 49/21

Standard: 64473 (pełna treść orzeczenia)