Nieuzyskanie celu umowy o ustanowieniu użytkowania wieczystego z przyczyn leżących po stronie właściciela nieruchomości (art. 410 § 2 k.c.)

Jeżeli użytkownik wieczysty powołuje się na fakt nieuzyskania celu umowy o ustanowieniu użytkowania wieczystego z przyczyn leżących po stronie właściciela nieruchomości (gminy), nie powstaje w takiej sytuacji roszczenie kondykcyjne w postaci causa data causa non secuta (art. 410 § 2 k.c.).

Porozumienie stron, stanowiące przesłankę żądania zwrotu świadczenia w związku z nieosiągnięciem zamierzonego celu, dotyczyć może tylko samej podstawy świadczenia, a nie jego ewentualnego zwrotu (art. 410 § 2 k.c.). Gdyby porozumienie to miało stanowić czynność prawną, z której wynika obowiązek spełnienia świadczenia, to w razie nieosiągnięcia celu świadczenia, zastosowanie powinny znaleźć przepisy o odpowiedzialności za niewykonanie istniejącego zobowiązania.

Czym innym pozostaje cel umowy (nawet tworzącej skutki rzeczowej, art. 354 § 1 k.c.) a czym innym - cel świadczenia spełnionego przez świadczącego na rzecz jego odbiorcy, którego zindywidualizowane, oczekiwanie zachowanie się (świadczenie wzajemne) następuje nie w ramach określonego stosunku prawnego, ale właśnie poza takim stosunkiem. Kontaktowe ramy obu świadczeń (świadczącego i odbiorcy) przesądzają o charakterze i konstrukcji ewentualnych roszczeń stron (art. 471 i n. k.c.). 

Roszczenie o zwrot nienależytego świadczenia (condicto causa data causa non secuta) powstaje natomiast wówczas, gdy odbiorca otrzymał świadczenie poza ramami określonego stosunku obligacyjnego i nastąpiły także inne konstrukcyjne przesłanki tego roszczenia.

Wyrok SN z dnia 21 czerwca 2011 r., I CSK 533/10

Standard: 64340 (pełna treść orzeczenia)