Zakres przedmiotowy orzeczenia o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej
Przesłanki i konsekwencje pozbawienia prawa prowadzenia działalności gospodarczej (art. 373 p.u.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje wszystkie formy jej prowadzenia przewidziane w art. 373 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (jedn. tekst: Dz.U. z 2019 r., poz. 498 ze zm.).
W art. 373 ust. 1 i 3 p.u. mowa o „zakazie prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji (…)”, a w art. art. 373 ust. 2, art. 374 ust. 1 i art. 377 pojęcie zakazu pojawia się w liczbie pojedynczej. Oznacza to, że chodzi o jeden zakaz o określonej treści, który może być orzeczony w całości, a nie o kilka zakazów, które mogą być orzeczone łącznie albo oddzielnie. Nie można więc orzec jedynie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek albo jedynie zakazu pełnienia wszystkich bądź niektórych funkcji, które są wymienione w art. 373 ust. 1 lub 3 p.u. Dopuszczalne jest wyłącznie orzeczenie przedmiotowego zakazu w całości, tj. w granicach wyznaczonych pełną treścią art. 373 ust. 1 lub 3 p.u. (odmiennie SN w postanowieniach z dnia 24 września 2010 r., IV CSK 92/10 i z dnia 24 września 2015 r., V CSK 689/14).
Założenie to odzwierciedla cel zakazu, o którym mowa, polegający na czasowym wyłączeniu od udziału w obrocie gospodarczym osób, które dopuściły się zachowań zagrażających pewności i bezpieczeństwa tego obrotu. Cel ten, mający charakter ochronny w stosunku do pozostałych uczestników obrotu gospodarczego, nie mógłby zostać zrealizowany, gdyby zakaz określony w art. 373 ust. 1 lub 3 p.u., był orzekany w postaci częściowej, tj. obejmującej tylko pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek albo tylko pozbawienie prawa pełnienia wszystkich bądź jedynie niektórych funkcji, które są wymienione w art. 373 ust. 1 lub 3 p.u. Nie zmienia tego okoliczność, że w świetle art. 373 ust. 2 p.u. sąd, orzekając przedmiotowy zakaz, ma brać pod uwagę stopień winy i skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli. Okoliczności te decydują o tym, czy zakaz ma być orzeczony, a jeśli tak, to w jakim wymiarze czasowym (art. 373 ust. 1 lub 3 p.u.). Nie dają one natomiast podstawy do tego, aby ograniczać - w stosunku do pełnej treści zakazu określonego w art. 373 ust. 1 lub 3 p.u. - jego przedmiotowy zakres stosownie do okoliczności sprawy.
Postanowienie SN z dnia 28 lutego 2019 r., V CSK 632/17
Standard: 64248 (pełna treść orzeczenia)
Przewidziany w art. 373 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (jedn. tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 233 ze zm.) zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może być ograniczony przedmiotowo w zależności od stopnia winy przedsiębiorcy i skutków podejmowanych działań.
Wybitnie ochronny cel przepisu art. 373 p.u. (eliminacja z obrotu gospodarczego osób niewykonujących przewidzianych w tym przepisie obowiązków służących pewności i bezpieczeństwu tego obrotu) nie oznacza, że należy rezygnować z reguły odpowiedniego indywidualizowania orzekania zakazu w stosunku do uczestników postępowania obejmowanych takim zakazem. Chodzi tu o indywidualizację w znaczeniu temporalnym (zakaz od 3 do 10 lat), a także przedmiotowym (zakaz prowadzenia działalności gospodarczej tylko na własny rachunek, albo tylko tzw. działalności menadżerskiej, ewentualnie - zakaz pełnienia tylko niektórych funkcji menadżerskich). Taka indywidualizacja wynika już z treści art. 373 ust. 2 p.u., skoro przy orzekaniu o zakazie należy brać pod uwagę „stopień winy oraz skutki podejmowanych działań” (zaniechań). Jeżeli o temporalnym i przedmiotowo ujętym zakazie powinien decydować ewentualny stopień winy uczestnika postępowania (art. 355 k.c.), to także nie bez znaczenia pozostaje tu z pewnością skala (rozmiar) konsekwencji negatywnego działania (zaniechania) tego uczestnika w sferze majątku zarządzanego podmiotu i w odniesieniu do skali zadłużenia tego podmiotu wobec wierzyciela. Indywidualizacja w zakresie orzekania zakazu nie może ograniczać się tylko do czynnika temporalnego (3-10 lat).
Postanowienie SN z dnia 24 września 2015 r., V CSK 689/14
Standard: 47938 (pełna treść orzeczenia)