Odsetki od odsetek obliczanych według stopy odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych (art. 4 pkt. 3)
Odsetki od zaległych odsetek; kapitalizacja odsetek; zasada anatocyzmu (art. 482 k.c.) Zakres przedmiotowy ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (art. 1 u.p.n.o.t.h.)
Okoliczność, że prawo do domagania się odsetek od odsetek wynika z art. 482 k.c. nie skutkuje uznaniem, że należy stosować odsetki za opóźnienie w wysokości określonej przez przepisy kodeksu cywilnego. Jak wskazuje się w doktrynie ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych nie definiuje pojęcia zapłaty, lecz określa skutki niewywiązania się stron z ustalonych terminów zapłaty. Można więc wskazać, iż ustawa modyfikuje normy kodeksu cywilnego w zakresie uregulowanym ustawą a dotyczącym skutków opóźnienia albo zwłoki dłużnika w spełnieniu świadczenia. Zatem omawianą ustawę należy traktować jako uzupełnienie kodeksu cywilnego w tym zakresie (por. Marcisz E. Komentarz do art. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 2014 stan prawny: 2014.05.01; Bieżuński P. Komentarz do art. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, System Informacji Prawnej LEX 2013 stan prawny: 2013.10.02). Stąd ustalając wysokość odsetek od odsetek w transakcjach handlowych należy uzupełnić regulację kodeksową wynikającą z art. 482 k.c. i zastosować takie same odsetki jak przy opóźnieniu w transakcji handlowej. Odsetki od odsetek bowiem również wynikają z transakcji handlowej, zatem ich wysokość powinna być taka jak wynika to z ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 8 października 2019 r., V ACa 164/19).
Wyrok z dnia 12 sierpnia 2021 r., I C 1794/20
Standard: 83121 (pełna treść orzeczenia)
Norma art. 482 przyznaje w opisanych w niej sytuacjach prawo do żądania odsetek za opóźnienie. To nakazuje wiązać normę art. 482 k.c. systemowo i logicznie z art. 481 § 2 k.c. określającym ustawowy sposób ustalania wysokości odsetek za opóźnienie. Art. 482 k.c. nie odsyła natomiast do innej instytucji prawnej jaką są odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Instytucja ta posiadająca własną (autonomiczną w stosunku do odsetek za opóźnienie) definicję ustawową i mechanizm ustalania wysokości oprocentowania (art. 4 pkt 3) cytowanej wyżej ustawy z 8 marca 2013) nie może być utożsamiana prawnie z odsetkami za opóźnienie mimo zbliżonego charakteru prawnego.
W świetle regulacji art. 482 k.c. w zw. z art. 481 k.c. nie ma zatem podstaw prawnych do przyjęcia, by wierzyciel mógł domagać się odsetek od odsetek obliczanych według stopy odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych (art. 4 pkt. 3) ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 935 z późn. zm.). prawo takie nie wynika również z regulacji tej ustawy. Ustawa ta przyznaje bowiem jedynie prawo do żądania odsetek według podwyższonej w stosunku do art. 481 k.c. stopy jedynie za opóźnienie w zapłacie należności głównej (art. 6, 7 i 8 ustawy). Normy te zatem muszą być traktowane jako wyjątek od zasady określonej w art. 481 § 2 (ma co wprost wskazuje art. 4a ustawy z 8 marca 2013) i art. 481 §2 1 oraz §2 2 . Zatem (podwyższona w stosunku do reguł art. 481 k.c.) wartość odsetek w świetle powołanych przepisów ustawy przypada wierzycielowi jedynie za opóźnienie w zapłacie należności głównej (ceny wynagrodzenia) wynikającej z transakcji handlowej.
Skoro w ustawie z dnia 13 marca 2013 ściśle określono roszczenia od których żądać można odsetek według stopy określonej w art. 4 pkt. 3), zaś norma art. 482 k.c. regulując prawo do żądania odsetek za opóźnienie w zapłacie odsetek nie odsyła do tej ustawy (lecz jak wskazano wyżej do art. 481 k.c.) to nie można dla określenia stopy odsetek od odsetek stosować art. 4 pkt. 3) ustawy z 13 marca 2013. Kwestia ta była już przedmiotem wyjaśnienia w judykaturze (por. np. wyrok SA w Katowicach z dnia 17 października 2017 r., V ACa 606/17).
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 23 września 2020 r., I ACa 166/20
Standard: 64122 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 83070