Utrata zdolności sądowej w zw. ze śmiecią osoby fizycznej

Zdolność sądowa (art. 64 k.p.c.)

Jedną z bezwzględnych pozytywnych przesłanek procesowych jest zdolność sądowa strony (art. 64 § 1 k.c.), którą osoby fizyczne mają od urodzenia do śmierci.

Śmierć osoby fizycznej jest równoznaczna z utratą przez nią zdolności sądowej; uzupełnienie takiego braku nie jest możliwe, co wyklucza zastosowanie procedury naprawczej przewidzianej w art. 70 § 1 k.p.c. i uzasadnia zastosowanie art. 71 k.p.c.

Śmierć osoby fizycznej przed wniesieniem przez nią pozwu stanowi pierwotny brak zdolności sądowej zachodzący od początku postępowania, co obliguje sąd do odrzucenia pozwu ze zniesieniem postępowania, które zostało przeprowadzone pomimo tej przeszkody, na podstawie art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. Ta przesłanka odrzucenia pozwu stanowi przyczynę nieważności postępowania, przewidzianą w art. 379 pkt 2 k.p.c. którą sąd bierze pod uwagę z urzędu, w wypadku postępowania apelacyjnego i kasacyjnego z uwzględnieniem jedynie granic zaskarżenia (odpowiednio art. 378 § 1 i 398[13] k.p.c.). W takiej sytuacji brak jest podstaw do zawieszenia postępowania na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. w celu umożliwienia wskazania następców prawnych, gdyż przepis ten dotyczy tylko takich przypadków, w których fakt ten nastąpił w toku postępowania, a nie przed jego wszczęciem. Istnienie przyczyny nieważności postępowania już w chwili jego wszczęcia, jest uwzględniane przez sąd z urzędu w każdym stanie sprawy i zawsze prowadzi do odrzucenia pozwu.

Art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. dotyczy tylko takich przypadków, w których fakt ten nastąpił w toku postępowania, a nie przed jego wszczęciem. Istnienie przyczyny nieważności postępowania już w chwili jego wszczęcia, jest uwzględniane przez sąd z urzędu w każdym stanie sprawy i zawsze prowadzi do odrzucenia pozwu.

Postanowienie SN z dnia 21 maja 2015 r., IV CSK 491/14

Standard: 64111 (pełna treść orzeczenia)