Bezprawność zlecenia firmie detektywistycznej usługi detektywistycznej w celu uzyskania informacji o osobie

Ocena, czy samodzielnie działanie pozwanego polegające na zleceniu zewnętrznej firmie detektywistycznej usługi detektywistycznej w celu uzyskania informacji o powodzie jako osobie uprawnionej do otrzymywania świadczenia rentowego od zakładu ubezpieczeń ‎bezprawnie naruszało dobra osobiste powoda powinna być dokonana w trzech aspektach.

Po pierwsze, czy istniały okoliczności usprawiedliwiające zlecenie przez pozwany zakład ubezpieczeń usługi detektywistycznej celem zebrania informacji ‎o powodzie.

Po drugie, czy pozwany zlecił firmie detektywistycznej dokonanie dopuszczalnych - co do rodzaju i formy - czynności detektywistycznych. ‎

Po trzecie, czy pozwany zlecił firmie detektywistycznej pozyskanie dopuszczalnych co do zakresu informacji o powodzie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 u.u.d., zawierającym definicję usług detektywistycznych, są nimi czynności polegające na uzyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji o osobach, przedmiotach i zdarzeniach, realizowane na podstawie umowy zawartej ze zleceniodawcą, w formach w zakresach niezastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych na mocy odrębnych przepisów, a w szczególności sprawdzanie wiarygodności informacji dotyczących szkód zgłaszanym zakładom ubezpieczeniowym. Przepis ten należy interpretować w powiązaniu z regulacjami dotyczącymi działalności ubezpieczeniowej prowadzonej przez zakłady ubezpieczeń, która obejmuje czynności ubezpieczeniowe szczegółowo uregulowane w art. 3 u.d.u. Zgodnie z art. 3 ust. 6 tej ustawy, zakład ubezpieczeń może zlecać wykonanie czynności, o których mowa w ust. 4 pkt 1-6 oraz ust. 5, innym podmiotom. Czynności, o których mowa w ust. 4 pkt 1-6 oraz ust. 5, wykonywane przez te podmioty są traktowane jak czynności ubezpieczeniowe, ‎w zakresie, w jakim są wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. 

W odniesieniu do powoda jako osoby uprawnionej do otrzymywania świadczenia od zakład ubezpieczeń pozwany zakład ubezpieczeń mógł podjąć czynności zmierzające do wyjaśnienia, czy nie zmieniły się okoliczności uzasadniające wypłatę zasądzonego wyrokiem sądowym świadczenia w postaci renty, które mogło być zmienione orzeczeniem sądowym. Należy jednak zastrzec, że ubezpieczyciel może podjąć działania służące przeprowadzeniu wstępnej oceny zasadności wystąpienia ze stosownym żądaniem, ale działania takie nie mogą w sposób nieproporcjonalny ingerować w sferę prywatności uprawnionego do tego świadczenia. Dlatego powinien on przede wszystkim wystąpić do uprawnionego o podanie dobrowolnie tych informacji, a dopiero w razie odmowy ich uzyskania albo podania informacji budzących wątpliwości co do ich zgodności z prawdą podjąć inne działania w tym takie, które mogą ingerować w jego prawnie chronione dobra. Nie sposóbz uwagi na treść norm wynikających z przepisów Konstytucji zaakceptować stanowiska, zgodnie z którym w stosunku do osoby, której przysługuje uprawnienie do otrzymywania świadczenia od zakładu ubezpieczeń na mocy orzeczenia sądu, ten ostatni zyskuje prawo do nieustannej i niczym nieograniczonej kontroli wykonywanej za pomocą czynności detektywistycznych na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 u.u.d. 

Wyrok SN z dnia 17 września 2020 r., I CSK 628/18

Standard: 63668 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy