Samodzielność uczestnictwa przedstawiciela ustawowego w postępowaniu, obok osoby ubezwłasnowolnionej (art. 46 ust. 1 u.o.z.p.)

W sprawie dotyczącej stwierdzenia zasadności przyjęcia skarżącej, jako osoby chorej psychicznie i dodatkowo ubezwłasnowolnionej całkowicie, do szpitala psychiatrycznego nie może być ona reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego. Jest on bowiem na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 685) samodzielnym uczestnikiem tego postępowania, obok osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie, której wniosek o przyjęcie do szpitala dotyczy. W takiej sytuacji, wobec możliwego konfliktu interesów lub różnicy stanowisk między osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie a jej przedstawicielem ustawowym co do zasadności pobytu w szpitalu, ustawodawca przewidział obligatoryjne ustanowienie dla takiej osoby pełnomocnika z urzędu. 

W sprawie dotyczącej stwierdzenia zasadności przyjęcia skarżącej, jako osoby chorej psychicznie i dodatkowo ubezwłasnowolnionej całkowicie, do szpitala psychiatrycznego nie może być ona reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego. Jest on bowiem na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 685) samodzielnym uczestnikiem tego postępowania, obok osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie, której wniosek o przyjęcie do szpitala dotyczy.

W takiej sytuacji, wobec możliwego konfliktu interesów lub różnicy stanowisk między osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie a jej przedstawicielem ustawowym co do zasadności pobytu w szpitalu, ustawodawca przewidział obligatoryjne ustanowienie dla takiej osoby pełnomocnika z urzędu. Jest to tryb obligatoryjny i w takiej sytuacji w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi kasacyjnej od orzeczenia w przedmiocie przyjęcia do szpitala, to pełnomocnik ustanowiony z urzędu powinien reprezentować osobę, której bezpośrednio dotyczy to postępowanie. Osoby ubezwłasnowolnionej nie może zaś reprezentować opiekun (przedstawiciel ustawowy), gdyż ma on w tym postępowaniu samodzielną pozycję procesową.

Wyłączenie prawa opiekuna do reprezentacji w takiej sytuacji wynika z art. 159 § 1 k.r.o. Stosownie do art. 159 § 2 k.r.o. przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym. Wyłącza to możliwość działania opiekuna w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej w sprawie, w której opiekun jest samodzielnym uczestnikiem (stroną) postępowania.

Postanowienie SN z dnia 21 października 2021 r., I CSKP 465/21

Standard: 63440 (pełna treść orzeczenia)