Oferta pracownika rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron i brak zgody pracodawcy

W świetle art. 189 k.p.c., nie ma wątpliwości co do tego, że pracownik może mieć interes prawny w domaganiu się ustalenia istnienia stosunku pracy, jeżeli istnieje stan niepewności co do jego sytuacji prawnej wywołany sporem odnośnie do rzeczywistego zawarcia porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę w trybie ofertowym.

Zgodnie z art. 30 § 1 k.p., umowę o pracę można rozwiązać na mocy porozumienia stron. Jest to po prostu umowa między pracownikiem a pracodawcą, w której składają oni zgodne oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę. Do zawarcia takiego porozumienia może dojść przez złożenie oferty przez jedną stronę i jej przyjęcie przez drugą stronę w trybie art. 66 i następnych k.c.

Oferta powinna być sformułowana w taki sposób, aby umowa mogła dojść do skutku bez przeprowadzania dalszych negocjacji. Istotnymi postanowieniami umowy (rozumianej jako wymiana zgodnych oświadczeń woli) w sprawie rozwiązania stosunku pracy jest przede wszystkim wskazanie trybu rozwiązania umowy i zaproponowanie terminu, w jakim powinno nastąpić owo rozwiązanie.

Inaczej mówiąc, ofertą jest oświadczenie woli, które zawiera treść niezbędną do zawarcia umowy przez jej przyjęcie przez drugą stronę. Pismo pracownika skierowane do pracodawcy, w którym nie został określony sposób i termin rozwiązania umowy o pracę, nie jest oświadczeniem o jej rozwiązaniu z zachowaniem okresu wypowiedzenia ani ofertą zawarcia porozumienia stron, lecz może być zakwalifikowane jedynie jako zaproszenie do rokowań w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę (wyrok SN z dnia 15 lipca 2008 r., III PK 9/08).

Termin rozwiązania umowy o pracę stanowi istotne postanowienie proponowanego porozumienia (element przedmiotowo istotny). Nie ulega wątpliwości, że pracownik – oferent może zaproponować, aby umowa o pracę została rozwiązania w ustalonym z góry, także odległym od dnia składania oferty, terminie. Termin ten nie może być automatycznie utożsamiany z terminem, o którym mowa w art. 66 § 2 k.c. Jest to odrębny element treści oświadczenia woli oblata.

Oferta jako szczególne oświadczenie woli powinna zawierać istotne postanowienia umowy (art. 66 § 1 k.c.), jednakże nie wyczerpuje to możliwych elementów treści takiego oświadczenia. Już językowa wykładnia art. 66 § 2 k.c. pozwala na przyjęcie, że obok istotnych postanowień umowy, oświadczenie woli oblata może zawierać oznaczenie terminu, do którego oblat będzie związany ofertą. Stan związania jest koniecznym skutkiem oferty, jednak okres związania nie musi wynikać z samej treści oferty, lecz być interpretowany zgodnie z art. 66 § 2 k.c. Choć przepisy o zawieraniu umów stosuje się w prawie pracy odpowiednio przez odesłanie z art. 300 k.p., to nie sposób przyjąć, by uwzględniając zasady prawa pracy, derogować część przepisu prawnego i wywodzić, że brak wyraźnego terminu związania ofertą oznacza, iż oferta wiąże do proponowanego dnia ustania stosunku pracy. Nie należy interpretować przepisów w taki sposób, aby pewne ich fragmenty okazały się zbędne. Przyjęte a priori, niezależnie od zrekonstruowanej treści oferty, założenie o zbieżności obu spornych terminów stoi w sprzeczności z zakazem wykładni per non est.

O zbieżności terminu rozwiązania umowy z terminem związania ofertą rozstrzyga treść oświadczenia woli, także zrekonstruowana za pośrednictwem art. 65 § 1 k.c., zgodnie z którym oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.

Wyrok SN z dnia 6 lutego 2024 r., I PSKP 18/23

Standard: 83125 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli pracodawca przyjmuje ofertę pracownika w sprawie rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron z uchybieniem terminu z art. 66 § 2 k.c. (w związku z art. 300 k.p.) pracownikowi przysługują roszczenia z tytułu naruszenia przepisów o rozwiązywaniu umowy o pracę, w tym o ustalenie istnienia stosunku pracy, czemu nie stoi na przeszkodzie wydanie świadectwa pracy i niedopuszczenie pracownika do pracy.

Wyrok SN z dnia 3 października 2012 r., II PK 63/12

Standard: 33082 (pełna treść orzeczenia)