Wystąpienie z roszczeniem z art. 61[1] k.p. w kontekście nadużycie prawa przez pracodawcę

Odszkodowanie to nie jest odszkodowaniem sensu stricto, mającym na celu wyrównanie szkody wyrządzonej pracodawcy przez bezprawne rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jest ono sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji („ustawowej kary pieniężnej”) wobec pracownika za bezprawne działanie, a w pewnych tylko sytuacjach de facto także funkcję odszkodowania lub zadośćuczynienia.

Nie ma zatem żadnych podstaw, aby przez art. 300 k.p. sięgać do przepisów prawa cywilnego regulujących zasady odpowiedzialności odszkodowawczej.

W kontekście przedstawionych uciążliwości dla pracodawcy wystąpienie z roszczeniem o odszkodowanie z art. 61[1] k.p. nie może być poczytane za nadużycie prawa tylko dlatego, że pracodawca nosi się z zamiarem rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę. Równie dobrze można by twierdzić, że nadużywa prawa pracownik występujący o odszkodowanie za bezprawne rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy tylko dlatego, że sam nosił się z zamiarem jego rozwiązania. Z punktu widzenia art. 61[1] k.p. przewidziana w nim sankcja odszkodowawcza nie jest związana z samym rozwiązaniem stosunku pracy, ale z jego bezprawnością, tak jak ma to miejsce w przypadku np. art. 45 § 1 k.p. czy art. 56 k.p.

Wyrok SN z dnia 13 stycznia 2016 r., II PK 302/14

Standard: 63224 (pełna treść orzeczenia)

Żądanie przez pracodawcę odszkodowania na podstawie art. 61[1] k.p. nie może być uznane za nadużycie prawa (art. 8 k.p.) z tego względu, że praco- dawca wcześniej odmówił z usprawiedliwionych przyczyn przyjęcia oferty pra- cownika rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron.

Wywołanie skutku rozwiązującego oświadczenia woli pracownika o niezwłocznym zakończeniu stosunku pracy („porzuceniu” pracy) powoduje, że pracodawca nie może już rozwiązać z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy z powodu niestawiennictwa w pracy. 

Wadliwa - sprzeczna z prawem - czynność prawna pracownika (nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia), wywołująca w rezultacie oczekiwany przez niego skutek w postaci ustania stosunku pracy, a stanowiąca dla pracodawcy nieoczekiwaną uciążliwość, jest rekompensowana prawem pracodawcy do odszkodowania z art. 61[1] k.p. w aktualnym stanie prawnym odszkodowania zryczałtowanego i nieuzależnionego od powstania po stronie pracodawcy szkody. Domaganie się zatem takiego odszkodowania i jego zasądzenie od pracownika nie może być oceniane jako nadużycie prawa w aspekcie art. 8 k.p.

Wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2005 r., III PK 2/05

Standard: 63226 (pełna treść orzeczenia)