Umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, a zadania te obejmują między innymi sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym). Z regulacją tą koresponduje art. 3 ust. 1 u.z.z.w. wskazując, że zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy. Ta ostatnia ustawa definiuje w art. 2 pkt 20 pojęcie zbiorowego odprowadzanie ścieków jako działalność polegającą na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków, prowadzoną przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Stosownie do art. 2 pkt 4 u.z.z.w., przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne oznacza przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność. Prowadzi ono działalność w sposób ciągły i niezawodny, zapewnia należytą jakość świadczonych usług (art. 5 ust. 1 u.z.z.w.).

w art. 6 ust. 2 u.z.z.w. przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne nałożony został ustawowy obowiązek zaspakajania tych potrzeb na rzecz wszystkich usługobiorców na danym terenie, przejawiający się w realizacji budowy i rozbudowy urządzeń, w tym sieci wodociągowych i kanalizacyjnych zgodnie z obowiązującymi planami i zamierzeniami jednostek samorządu terytorialnego oraz w ustawowym obowiązku zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków z każdym podmiotem przyłączonym do sieci. Stosownie zaś do art. 27e ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 27e ust. 2 pkt 1 u.z.z.w., w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne rozstrzyga organ regulacyjny, a rozstrzygnięcie może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków.

Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić budowę urządzeń kanalizacyjnych i jest obowiązane przyłączyć do sieci nieruchomość osoby ubiegającej się o przyłączenie, jeśli spełnione są określone w tym przepisie wymogi, tj. są spełnione warunki przyłączenia określone w regulaminie, o którym mowa w art. 19 u.z.z.w., oraz istnieją techniczne możliwości świadczenia usług (art. 15 ust. 1 i 4 u.z.z.w.).

Z art. 6 ust. 2 u.z.z.w., wynika, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane do zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z osobą, której nieruchomość została przyłączona do sieci i która wystąpiła z pisemnym wnioskiem o zawarcie umowy. W tym kontekście przywołać należy także definicję sieci zawartą w art. 2 ust. 7 u.z.z.w., który stanowi, że sieć, to przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

Wyrok SN z dnia 8 listopada 2023 r., II CSKP 1212/22

Standard: 83548 (pełna treść orzeczenia)

Art. 6 ust. 2 u.z.z.w.z.ś. ustanawia konkretny obowiązek publicznoprawny ciążący na przedsiębiorstwie wodociągowo-kanalizacyjnym. Przepis ten nie przewiduje wymogu posiadania przez to przedsiębiorstwo zezwolenia na prowadzenie takiej działalności. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane do zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z osobą, której nieruchomość została przyłączona do sieci, i która wystąpiła z pisemnym wnioskiem o zawarcie umowy. Obowiązek ten wynika z ustawowej normy prawnej o charakterze ius  cogens. Brak zawarcia ze strony przedsiębiorstw stosunku obligacyjnego wynikającego z art. 6 u.z.z.w.z.ś. stanowi podstawę do jego ukształtowania przez  organ regulacyjny. Odmowa natomiast przyłączenia do sieci kanalizacyjnej, co stanowi usprawiedliwioną podstawę odmowy zawarcia umowy o odbiór ścieków, może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych, w zasadzie głównie wtedy, gdy   nie ma technicznej możliwości przyłączenia do sieci, zwykle dlatego, że  na  danym terenie nie ma w ogóle takiej sieci lub jest za mało wydolna, aby można było przyłączyć do niej kolejnego odbiorcę (art. 15 ust. 4 u.z.z.w.z.ś.).

Treść art. 6 ust. 2 u.z.z.w.z.ś. wyraźnie stanowi o tym, że o obowiązku zawarcia umowy o odprowadzanie ścieków stanowi fakt przyłączenie nieruchomości do sieci. Zatem i z tego przepisu można wywnioskować, że w sytuacji, gdy spółka komunalna jest właścicielem i posiadaczem sieci, a dana nieruchomość została do tej sieci przyłączona (a zatem istnieją techniczne możliwości świadczenia usług), na spółce takiej ciąży obowiązek zawarcia umowy o  zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z osobą, która nieruchomość jest przyłączona do sieci i która wystąpiła z pisemnym wnioskiem o zawarcie umowy.

Uchwała SN z dnia 13 września 2023 r., I NZP 3/22

Standard: 83551 (pełna treść orzeczenia)