Kryteria uznania umowy za nazwaną

W doktrynie prawa cywilnego wskazuje się na konieczność uwzględnienia następujących kryteriów uznania umowy za nazwaną: 

1) nadanie umowie nazwy przez przepisy; 

2) uregulowanie w przepisach prawa postanowień przedmiotowo istotnych umowy (essentialia negotii), 

3), zamieszczenie regulacji jej dotyczącej w zespole przepisów stosowanych do danej umowy wyodrębnionym w systematyce danego aktu prawnego

Posłużenie się tymi kryteriami oceny nie prowadzi jednak zawsze do jednoznacznego rezultatu, ponieważ bardzo często prawodawca poprzestaje na zamieszczeniu w akcie prawnym szczątkowej regulacji odnoszącej się do danego rodzaju umowy. Ta szczątkowość może przybierać postać zarówno posłużenia się określoną nazwą (sugerującą wstępnie status jako umowy nazwanej), jak i określenia postanowień umowy, wskazania świadczeń głównych, formy w jakiej powinna zostać zawarta, itp. W takich sytuacjach liberalne podejście do umów nazwanych zakłada, że nawet w przypadku takiej szczątkowej regulacji mamy do czynienia z odrębną umową nazwaną, jeżeli tylko na podstawie tej regulacji możliwe jest odtworzenie nazwy, treści, sposobu zawarcia oraz stron umowy. 

Bardziej rygorystyczne podejście zakłada, że konieczne jest rozstrzygnięcie, czy „całokształt regulacji dotyczącej takiej umowy buduje samoistny rodzaj stosunku zobowiązaniowego, różniący się od innych umów nazwanych oraz wykazujący specyfikę wobec ogólnego reżimu umów. Wówczas choćby i posiadająca w jakimś stopniu wszystkie z wymienionych elementów regulacja normatywna nie tworzy nowej umowy nazwanej. Samo wymienienie przez ustawę postanowień, które powinny zostać zawarte w umowie, nie jest przy tym utożsamiana z określeniem jej essentialia negotii. Także posłużenie się przez prawodawcę pewnym określeniem dla umowy nie jest traktowane jako nadanie jej nowej nazwy, lecz „dookreślenie rodzaju umowy przez wskazanie usług, których dotyczy

Wyrok SN z dnia 18 grudnia 2019 r., I UK 323/18

Standard: 63205 (pełna treść orzeczenia)