Zasady losowego przydziału spraw

W § 45 ust. 1 pkt 1 regulaminu z dnia 18 czerwca 2019 r. postanowiono, że nie podlega ponownemu przydziałowi sprawa ponownie zarejestrowana w tym samym lub innym urządzeniu ewidencyjnym. Treść tego przepisu stanowi odstępstwo od tzw. losowego przydziału spraw, tj. reguły zawartej w art. 47a § 1 p.u.s.p., według której sprawy są przydzielane losowo sędziom jako referentom przez system teleinformatyczny służący do losowego przydziału spraw i zadań sądu, działający w oparciu o generator liczb losowych (System Losowego Przydziału Spraw, dalej jako SLPS).

Odstępstwo od losowego przydziału sprawy, która trafia do rozpoznania do danego sądu, dopuszczalne jest wówczas, gdy „sprawa jest ponownie rejestrowana”. Oznacza to, że ta sama sprawa (tożsama sprawa), która była już wcześniej zarejestrowana w danym urządzeniu ewidencyjnym, a która ponownie jest zarejestrowana (pod nowym numerem) nie podlega ponownemu przydziałowi.

Ani przepisy p.u.s.p., ani regulamin z dnia 18 czerwca 2019 r. nie zawierają definicji „sprawy”, a jak już dawno dostrzeżono w doktrynie nawet w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego słowo „sprawa” jest używane w różnych znaczeniach. Wskazuje się przy tym na dwa zasadnicze jego znaczenia. Pierwsze oznacza to co jest załatwiane w postępowaniu cywilnym, w drugim znaczeniu słowo to jest synonimem terminu „postępowanie. Z przyjętego w pierwszym znaczeniu sposobu zdefiniowania sprawy cywilnej wynika, że przy tożsamości sprawy konieczne jest odniesienie się nie tylko do stron postępowania, ale również do roszczenia procesowego.

Przepis § 45 ust. 1 pkt 1 regulaminu z dnia 18 czerwca 2019 r. nie definiuje jednak „sprawy nie podlegającej ponownemu przydziałowi”, a kwestie związane z rejestracją spraw w tym samym lub innym urządzeniu ewidencyjnym regulują przepisy zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów organizacji sądowej (Dz.Urz. Ms. Z 2019 r., poz. 138). Powyższe zarządzenie w § 80 wyszczególnia sytuacje, w których daną sprawę rejestruje się w sądzie danej instancji w repertorium lub innym wykazie pod nowym numerem i nie wyszczególnia sprawy, która po ponownym rozpoznaniu przez sąd pierwszej instancji zostaje przedstawiona z apelacją sądowi drugiej instancji.

Wyrok SN z dnia 8 sierpnia 2023 r., I PSKP 41/22

Standard: 74480 (pełna treść orzeczenia)

Ustawową podstawę dla losowego wyznaczania składu rozpoznającego sprawę stanowi art. 47a § 1 p.u.s.p., który stanowi, że sprawy są przydzielane sędziom i asesorom sądowym losowo, w ramach poszczególnych kategorii spraw, chyba że sprawa podlega przydziałowi sędziemu pełniącemu dyżur. Natomiast zgodnie z § 50 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1141) na potrzeby przydziału spraw rozpoznawanych w składzie 3 sędziów SLPS losowo tworzy, na okres do 12 miesięcy, składy, którym przydziela sprawy referentów. Jeśli SLPS nie wyznaczy pozostałych dwóch członków składu, wyznacza ich przewodniczący wydziału. Z kolei zgodnie z § 54 ust. 1 Regulaminu w sprawach rozpoznawanych w składach wieloosobowych przydzielenie pozostałych członków składu może nastąpić jednocześnie z wyznaczeniem referenta lub później. Regulację prawną związaną z zastąpieniem nieobecnego sędziego wyznaczonego przez SLPS zawiera § 70 i następne Regulaminu. Na podstawie § 70 ust. 2 Regulaminu, w razie nieobecności referenta sprawę, w której posiedzenie nie zostało odwołane, rozpoznaje zastępca wyznaczony w planie zastępstw na dany dzień. Z kolei, zgodnie z § 72 ust. 1 Regulaminu, jeśli sędzia niebędący referentem nie może uczestniczyć w rozpoznaniu sprawy z powodu nieobecności, wyłączenia albo odejścia z wydziału i zwolnienia z obowiązku jej rozpoznania, przewodniczący wydziału wskazując zastępcę może wyznaczyć do rozpoznania w tym składzie sprawy zastępcy, w których nie został wyznaczony pełny skład. Ustęp 3 tego paragrafu przewiduje, że jeżeli udział zastępcy, który nie jest referentem sprawy, wymagałby prowadzenia rozprawy od początku, rozprawa podlega odwołaniu, chyba że sprawność postępowania uzasadnia prowadzenie rozprawy od początku.

Uchwała SN z dnia 4 grudnia 2019 r., III UZP 10/19

Standard: 63102 (pełna treść orzeczenia)