Zaniechanie skorzystania przez stronę z uprawnień procesowych a nieważność postępowania

O nieważności postępowania z powodu pozbawienia strony możliwości działania nie można mówić wtedy, gdy na skutek własnego zaniechania nie skorzystała ona z uprawnień procesowych, nie biorąc udziału w rozprawie, o której terminie została prawidłowo zawiadomiona przez sąd (por. wyroki SN z dnia 23 czerwca 2009 r., III UK 16/09, oraz z dnia 8 października 2009 r., II CSK 156/09).

Należy zatem przyjąć, że o pozbawieniu możliwości podjęcia przed sądem obrony swoich praw w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c. nie może być mowy wówczas, gdy strona została prawidłowo zawiadomiona o czasie, miejscu, terminie i celu posiedzenia Sądu, a z uczestnictwa w tym posiedzeniu sama dobrowolnie zrezygnowała. Pozwana znała cel posiedzenia Sądu Okręgowego wyznaczonego na dzień 17 czerwca 2011 r. ("rozprawa apelacyjna"). Skoro w zawiadomieniu o terminie posiedzenia zamieszczono adnotację, że celem posiedzenia jest "rozprawa apelacyjna", to pozwana powinna zdawać sobie sprawę, iż przedmiotem posiedzenia Sądu odwoławczego będzie merytoryczne rozpoznanie apelacji obu stron, a więc rozstrzyganie kwestii spornych, jedną z których była wysokość wynagrodzenia za pracę pozwanej (obliczona, jak podstawa do wyliczenia ekwiwalentu urlopowego) służąca ustaleniu wysokości odszkodowania dochodzonego przez Spółkę. Skarżąca nie może zatem zasadnie twierdzić, że niedoręczenie jej pisma wraz z załącznikami złożonego przez Spółkę na wezwanie Sądu na 2 dni przed terminem rozprawy apelacyjnej, uniemożliwiło jej podjęcie obrony. Rozprawa apelacyjna odbywa się bowiem bez względu na niestawiennictwo jednej lub obu stron, a wydany w takiej sytuacji wyrok nie jest zaoczny (art. 376 k.p.c.).

Wyrok SN z dnia 26 czerwca 2012 r., II PK 273/11

Standard: 62925 (pełna treść orzeczenia)

Nieważność postępowania następuje, gdy strona została pozbawiona uprawnień procesowych wskutek wadliwego postępowania Sądu, a nie wtedy, gdy na skutek własnego działania z uprawnień tych nie skorzystała, nie biorąc udziału w rozprawie, o której terminie została prawidłowo zawiadomiona (postanowienie SN z dnia 2 lutego 2006 r., II CZ 134/05).

Wyrok SN z dnia 8 października 2009 r., II CSK 156/09

Standard: 62940 (pełna treść orzeczenia)

Skarżąca, mimo prawidłowego zawiadomienia jej o terminie rozprawy apelacyjnej, nie zechciała wziąć udziału w rozprawie. Powinna być również świadoma tego, że samo złożenie przez nią wniosków o odroczenie rozprawy i ustanowienie adwokata z urzędu nie może być przecież utożsamiane z obowiązkiem Sądu uwzględnienia tych wniosków. Sąd może uwzględnić wniosek o ustanowienie pełnomocnika, gdy jego udział w postępowaniu uzna za potrzebny.

Uczestniczka zgłaszając taki wniosek powinna była liczyć się z ewentualnością jego nie uwzględnienia, a tym samym wziąć udział w rozprawie przed Sądem Okręgowym. Nie jest więc uzasadniony zarzut nieważności postępowania apelacyjnego, gdyż to tylko od samej uczestniczki zależało czy zechce wziąć udział w rozprawie (zob. postanowienie SN z dnia 10 października 2003 r., II CK 161/03)

Postanowienie SN z dnia 2 lutego 2006 r., II CZ 134/05

Standard: 62941 (pełna treść orzeczenia)