Niezgodność orzeczenia z prawem naruszającego zwroty niedookreślone, klauzule generalne (art. 424[1] k.p.c.)

Zbadanie, czy prawomocne orzeczenie jest niezgodne z prawem z powodu naruszenia art. 5 k.c., wymaga uwzględnienia dwóch nakładających się na siebie sfer swobody oceny sędziowskiej: przy zastosowaniu art. 5 k.c. ‎oraz w związku z rozstrzygnięciem, czy konkretny akt stosowania prawa można uznać za niezgodny z prawem w rozumieniu art. 424[1] k.c.

W celu przyjęcia, że wskutek naruszenia art. 5 k.c. doszło do wydania orzeczenia niezgodnego ‎z prawem, konieczne byłoby zatem wykazanie, że działanie sądu jest dowolne, a nie swobodne, tzn. wykracza w sposób oczywisty poza przyznaną sądowi w ustawie sferę swobody, ze skutkiem przekroczenia granic tzw. „uznania sędziowskiego”.

Wyrok SN z dnia 21 czerwca 2023 r., II CNPP 25/22

Standard: 73673 (pełna treść orzeczenia)

Odwołanie się do zwrotów niedookreślonych (w tym klauzuli generalnej) w procesie stosowania prawa pozostawia sądowi stosunkowo daleko idącą swobodę interpretacyjną.

O rażącym wykroczeniu poza tę swobodę można mówić jedynie w przypadkach wyjątkowych, w których sąd w sposób oczywisty i rażący, a więc przede wszystkim bez należytego uzasadnienia, zignorował ukształtowany i utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd co do oceny postanowień danego rodzaju lub – co istotne zwłaszcza w braku takiego poglądu – utrwalone w orzecznictwie (w tym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej) wskazówki dotyczące interpretacji omawianych kryteriów albo podstawowe, uznane zasady (standardy) dotyczące rozumowań prawniczych leżących u podstaw rozstrzygnięć sądowych. Ocena, czy taka wyjątkowa sytuacja występuje wymaga uwzględnienia dorobku judykatury z chwili wydawania ocenianego orzeczenia, dotyczącego stanu prawnego obowiązującego w dacie zawarcia umowy.

Wyrok SN z dnia 19 września 2018 r., I CNP 39/17

Standard: 62697 (pełna treść orzeczenia)