Odpowiedzialność członków zarządu fundacji za zaległości składkowe

Cel, funkcja i charakter odpowiedzialności przewidzianej w 116a § 1 w związku z art. 116 Ordynacji podatkowej oraz w związku z art. 31 ustawy systemowej przemawiają za możliwością przenoszenia jej nie tylko na nominalnych (powołanych zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami) członków zarządu fundacji, ale również na osoby sprawujące wprawdzie funkcje organów fundacji co do zasady niebędących organami zarządzającymi, ale mające wyłączne prawo do powoływania zarządu i faktycznie zarządzające fundacją, kierujące jej działalnością i reprezentujące fundację na zewnątrz.

Skarżący jako fundator ustalił statut fundacji, który przewiduje dwa organy fundacji, to jest prezydenta fundacji (funkcję tę od początku pełnił skarżący) i zarząd fundacji, przy czym określa prezydenta fundacji jako organ nadzorujący fundacji, do którego kompetencji należy w szczególności powoływanie i odwoływanie członków zarządu, w tym prezesa zarządu, podejmowanie decyzji o zatrudnieniu członków zarządu i ustalanie ich wynagrodzenia, kontrolowanie bieżącej działalności zarządu, podejmowanie decyzji w sprawie zmian statutu fundacji oraz decyzji o likwidacji fundacji. Ponadto prezydent fundacji ma prawo zwoływać posiedzenia zarządu oraz w nich uczestniczyć, a także może być członkiem zarządu, wytyczać kierunki działania fundacji, zatwierdzać programy jej działania, ustalać wytyczne kierunkowe co do rozdziału zgromadzonych środków i zatwierdzać roczny preliminarz kosztów fundacji.

Oparcie się wyłącznie na literalnej wykładni art. 116a § 1 Ordynacji podatkowej w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy prowadziłoby natomiast do wniosków tolerujących czy nawet akceptujących wykorzystywanie takich podmiotów (osób prawnych) jak fundacje, które są przecież ustanawiane dla realizacji szczytnych celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami (art. 1 ustawy o fundacjach), do realizacji własnych celów nieuwzględniających obowiązku wypełniania zobowiązań z tytułu danin publicznych, co byłoby nie do przyjęcia choćby ze względów aksjologicznych.

 Wyrok SN z dnia 22 września 2020 r., I UK 39/19

Standard: 62637 (pełna treść orzeczenia)