Honorarium autorskie wypłacane w ramach pracowniczego stosunku pracy

Pracownicze honoraria autorskie nie stanowią składnika wynagrodzenia, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 847 z późn. zm.).

Pojęcie wynagrodzenia za pracę funkcjonujące w prawie pracy, w oparciu o przepisy kodeksu pracy, nie jest tożsame z wynagrodzeniem regulowanym na potrzeby ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wynika więc z tego, że honoraria autorskie przysługujące pracownikowi z tytułu przeniesienia praw autorskich do utworu, nie stanowią składnika wynagrodzenia w rozumieniu przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Wyrok SN z dnia 18 października 2017 r., I PK 278/16

Standard: 62264 (pełna treść orzeczenia)

Wynagrodzenie za pracę z tytułu nabycia przez pracodawcę z mocy prawa (art. 12 ust. 1 lub art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jednolity tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) autorskich praw majątkowych do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe określone w art. 18 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 4 pkt 9. art. 11 ust.1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).

Jeżeli uzyskanie przez pracodawcę określonych praw majątkowych do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy opiera się, jako na swej przyczynie (causa), wyłącznie na umowie o pracę, to wynikające z tej umowy wynagrodzenie za pracę obejmuje także prawa uzyskane przez pracodawcę. Wynagrodzenie to wchodzi w skład przychodu z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu przepisów określających podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe (art. 18 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 4 pkt 9, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zróżnicowanie sytuacji prawnej twórców w stosunkach prawnych ubezpieczenia społecznego - wbrew oba wie Sądu Apelacyjnego - zasadza się, w tym wypadku na istotnej odmienności sytuacji twórców będących pracownikami i sytuacji twórców działających całkowicie na własny rachunek. Ci ostatni tworzą poza zatrudnieniem pracowniczym, nie mają relacji z pracodawcą i nie pobierają wynagrodzenia związanego z zatrudnieniem, nie podlegając regułom utworu pracowniczego.

Nieprzekonujące są wątpliwości Sądu Apelacyjnego wyprowadzane z odmienności charakterystyk prawnych - wynagrodzenia za pracę jako świadczenia, którego pracownik nie może się zrzec i prawa twórcy do wynagrodzenia które - według Sądu Apelacyjnego - jest zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawie autorskim prawem przenoszalnym i będącym „raczej dochodem z prawa”. We wskazanym art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawie autorskim mowa jest nie o prawie do wynagrodzenia, ale o przenoszeniu autorskich praw majątkowych. Są to różne kategorie, gdyż prawo do wynagrodzenia jest tylko korelatem, mających charakter praw bezwzględnych autorskich praw majątkowych. Niezależnie od tej nieścisłości należy mieć na uwadze to, że przedstawiona wątpliwość odnosi się do przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepisy z tego zakresu określają autonomicznie w stosunku do przepisów prawa pracy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia, w szczególności podstawę tę stanowią „przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy” (art. 18 ust. 1 i art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Uchwała SN z dnia 14 lutego 2012 r. III UZP 4/11

Standard: 19211 (pełna treść orzeczenia)