Pozaspadkowa sukcesja singularna na rzecz określonych przez spadkodawcę osób

Art. 56 prawa bankowego jest przy tym jedną z kilku regulacji prawa polskiego, które współcześnie pozwalają spadkodawcy na zadysponowanie na wypadek śmierci szczegółowo określonymi składnikami majątku na rzecz określonych beneficjentów.

Innym przykładem jest art. 82 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r., poz.105) przewidujący, że zawierając umowę z otwartym funduszem, osoba występująca z wnioskiem o przyjęcie do funduszu może wskazać imiennie jedną lub więcej osób fizycznych, na których rzecz ma nastąpić, po jej śmierci, wypłata środków niewykorzystanych zgodnie z art. 131 tej ustawy. Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (tekst jedn.: Dz.U. 2019 r., poz. 1808), w umowie o prowadzenie IKE lub IKZE oszczędzający może wskazać jedną lub więcej osób, którym zostaną wypłacone środki zgromadzone na IKE lub IKZE w przypadku jego śmierci. Dyspozycja, o której mowa w ust. 1, może być w każdym czasie zmieniona, a w przypadku braku osób wskazanych przez oszczędzającego środki zgromadzone na IKE lub IKZE wchodzą do spadku, z wyjątkiem, gdy umowa o prowadzenie IKE lub IKZE została zawarta z zakładem ubezpieczeń.

 Art.16 § 4 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (tekst jedn.: Dz.U. 2021 r., poz..648) przewiduje, że członek spółdzielni może w deklaracji lub w odrębnym oświadczeniu złożonym na piśmie wskazać spółdzielni osobę, której spółdzielnia obowiązana jest po jego śmierci wypłacić udziały; prawo z tego tytułu nie należy do spadku.

Z kolei zgodne z art.10d ust. 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (tekst jedn.: Dz.U. 2022 r., poz..456), członek może, w deklaracji przystąpienia do banku spółdzielczego lub w pisemnym oświadczeniu złożonym bankowi spółdzielczemu, wskazać osobę, której po jego śmierci bank spółdzielczy jest obowiązany wypłacić udziały oraz inne należności związane z udziałami. Udziały oraz należności te nie wchodzą do spadku po zmarłym członku. Wskazanie osoby uprawnionej do otrzymania udziałów i należności może być w każdym czasie zmienione lub odwołane przez członka banku spółdzielczego.

Uchwała SN z dnia 27 kwietnia 2022 r., III CZP 57/22

Standard: 61330 (pełna treść orzeczenia)