Kontrola w trybie z art. 394[1] § 1[1] k.p.c. w sprawach unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Zażalenie do SN na uchylenie wyroku sądu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania (art. 394[1] § 1[1] k.p.c.) Przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania bezpośrednio organowi rentowemu (art. 477[14a] k.p.c.)

Przy rozpoznaniu zażalenia, o którym mowa w art. 394[1] § 1[1] k.p.c., Sąd Najwyższy bada prawidłowość zastosowania art. 386 § 2 lub 4 k.p.c. i nie rozpoznaje innych zarzutów. W sprawach dotyczących unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego celowe jest jednak odniesienie się do tych przepisów. Dlatego też kontroli wynikającej z art. 394[1] § 1[1] k.p.c. podlega w takich sprawach nie tylko to, czy w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie rozpoznano istoty sprawy albo czy wydanie wyroku kończącego spór wymagałoby przeprowadzenia przez sąd odwoławczy postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.); względnie, czy nie doszło w tym postępowaniu do nieważności postępowania (art. 386 § 2 k.p.c.), ale również to, czy organ wydający decyzję koordynacyjną zachował unijną procedurę przewidzianą w art. 16 rozporządzenia nr 987/2009 w związku z art. 13 rozporządzenia nr 883/2004, a Sąd pierwszej instancji dokonał oceny tej kwestii.).

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich Unii Europejskiej opiera się na zasadzie, że osoby przemieszczające się na terytorium Unii Europejskiej podlegają systemowi zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego (art. 11 rozporządzenia nr 883/2004).

Jeżeli ustalenie polskiego ustawodawstwa w zakresie ubezpieczeń społecznych poprzedzone było wydaniem przez właściwą instytucję innego kraju unijnego prawomocnej decyzji, zweryfikowanej orzeczeniem sądowym, stwierdzającej brak podlegania ustawodawstwu tego kraju unijnego, które zostało następnie zaaprobowane przez polską instytucję ubezpieczeniową, choćby w decyzji tymczasowej, należy przyjąć, że doszło całkowitego uzgodnienia statusu ubezpieczeniowego wnioskodawcy. Nie występuje więc potrzeba uchylania decyzji polskiej instytucji ubezpieczeniowej i przeprowadzania ponownych postępowań: koordynacyjnego lub koncyliacyjnego, wynikających z unormowań art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE. L. z 2009 r. Nr 284, str. 1 z późn. zm.) w związku z art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 166, str. 1 z późn. zm.). Kwestie podlegania polskiemu ustawodawstwu podlegają natomiast merytorycznemu rozpoznaniu w postępowaniu sądów pierwszej i drugiej instancji.

Zwrócić również należy uwagę, że zgodnie z art. 5 rozporządzenia 987/2009, dokumenty wydane przez instytucje ubezpieczeniowe dla celów stosowania przepisów tytułu II rozporządzenia 883/2004 są akceptowane przez instytucje pozostałych państw członkowskich tak długo, jak długo nie zostaną wycofane lub uznane za nieważne przez państwo członkowskie, w którym zostały wydane.

Postanowienie SN z dnia 13 lutego 2019 r., III UZ 42/18

Standard: 61183 (pełna treść orzeczenia)