Rozwiązanie terminowej umowy o pracę z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia (art. 59 k.p.)

Art. 59 k.p. - w odróżnieniu od wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, z tytułu którego w ogóle nie przewiduje się roszczenia o przywrócenie do pracy (art. 50 § 3 k.p.) - modyfikuje roszczenia pracownika, który dochodził przywrócenia do pracy na podstawie art. 56 § 1 k.p., jednak z uwagi na wystąpienie okoliczności wskazanych w art. 59 k.p. przysługuje mu tylko odszkodowanie. Mianowicie sąd nie może uwzględnić wybranego przez pracownika roszczenia restytucyjnego, jeżeli w dacie wyrokowania upłynął już termin, do którego umowa miała trwać lub gdy uzna, że przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu. W takim wypadku sąd może jedynie orzec o przysługującym pracownikowi odszkodowaniu (por. wyrok SN z dnia 12 stycznia 2016 r., I PK 15/15).

Wyrok SN z dnia 24 lutego 2016 r., III PK 70/15

Standard: 60961 (pełna treść orzeczenia)

Art. 59 k.p., jedynie modyfikuje zasadę określoną w art. 56 k.p., zgodnie z którą, pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie, o czym orzeka sąd pracy (§ 1), przy odpowiednim zastosowaniu art. 45 § 2 i 3 k.p. (§ 2). Modyfikacja ta nie wyłącza prawa pracownika zatrudnionego na czas określony do przywrócenia do pracy, lecz jedynie uzależnia skuteczność takiego żądania od oceny sądu, czy w wypadku, gdy czas pozostały do końca okresu na który zawarto umowę na czas określony jest krótki, przywrócenie pracownika do pracy jest wskazane. Jedynie w razie upływu terminu, do którego umowa miała trwać, sąd może orzec wyłącznie o odszkodowaniu. Oceny tej, zgodnie z art. 56 § 1 zdanie drugie k.p. dokonuje sąd pracy. W pierwszej kolejności czyni to sąd pierwszej instancji, a w razie wniesienia apelacji oceny takiej powinien dokonać sąd odwoławczy. Sąd drugiej instancji powinien zatem rozważyć, czy przywrócenie do pracy jest niewskazane ze względu na krótki okres pozostały od rozstrzygnięcia sprawy do końca czasu trwania umowy.

Na gruncie art. 59 k.p. nie jest możliwe ani celowe formułowanie definicji pojęcia „krótki okres”. Pojęcie to winno być rozpatrywane w okolicznościach konkretnej sprawy, obejmujących zarówno czas, jaki pozostał do końca umowy, jak i datę wyrokowania.

Zgodnie z art. 56 § 2 k.p. w sprawach tych znajduje odpowiednie zastosowanie art. 45 § 2 i 3 k.p. (postanowienie z dnia 6 kwietnia 2005 r., II PK 310/04).

Z treści art. 59 k.p. wynika, że samo stwierdzenie krótkości okresu pozostałego do końca umowy nie przesądza o tym, że przywrócenie do pracy jest niewskazane. Jest to jedynie wstępny warunek orzeczenia o odszkodowaniu w miejsce żądanego przywrócenia do pracy. 

Sąd może zatem uznać, że niezależnie od długości okresu pozostałego do końca umowy przywrócenie pracownika do pracy jest niemożliwe lub niecelowe (art. 45 § 2). Natomiast w odniesieniu do pracowników podlegających ochronie szczególnej przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę sąd może zasądzić odszkodowanie jedynie w razie niemożliwości przywrócenia pracownika do pracy z przyczyn określonych w art. 41[1] k.p., tj. z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 45 § 3 k.p.). Jeśli taka przyczyna nie zachodzi, pracownik powinien zostać przywrócony do pracy w każdym wypadku, gdy jest to możliwe, a więc nawet na jeden dzień.

Wyrok SN z dnia 12 stycznia 2016 r., I PK 15/15

Standard: 60958 (pełna treść orzeczenia)