Uchylenie się przez pracownika od skutków oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron

Jedyną formą kwestionowania takiego trybu rozwiązania umowy o pracę jest złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli. Takie uchylenie jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdyby pracownik wykazał, że jego oświadczenie woli jest dotknięte wadą ( art. 82 – 88 k. c. w zw. z art. 300 k. p.).

W uzasadnieniu wyroku z dnia 22 stycznia 2004r., I PK 199/04 Sąd Najwyższy wskazał, iż sam fakt podjęcia decyzji w warunkach presji nie oznacza jeszcze, iż presja ta była równoznaczna z celem strony pozwanej polegającym na dążeniu do wymuszenia na nim zgody na rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron. Innymi słowy, nie można stawiać znaku równości między poinformowaniem pracownika o zamiarze rozwiązania z nim umowy o pracę a groźbą. Z reguły informacja taka ma umożliwić pracownikowi przedstawienie swoich racji, czy stworzenie szansy na bardziej korzystny dla niego sposób rozwiązania z nim umowy o pracę, co nie oznacza, że jej celem jest wymuszenie określonego oświadczenia woli.

Można przytoczyć również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2002r., I PKN 582/01  według, którego ze zdenerwowania pracownicy w chwili składania przez nią oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron nie można wywodzić braku możliwości świadomego i swobodnego podjęcia takiej decyzji.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, w ocenie sądu nie ma podstaw do uznania, że pracodawca pozbawił powódki możliwości swobodnego podjęcia i wyrażenia swojej woli. Być może powódki podjęły nietrafne decyzje składając oświadczenia o rozwiązaniu umów o pracę na mocy porozumienia stron, lecz podjęcie nietrafnej decyzji nie jest tożsame z wadą oświadczenia woli.

Wyrok SR w Goleniowie z dnia 9 września 2016r., IV P 212/13

Standard: 60681 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. art. 87 KC w zw. z art. 300 KP kto złożył oświadczenie woli pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, ten może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okoliczności wynika, że mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe. Powódka w niniejszej sprawie wskazywała, że składając swoje oświadczenie woli w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron pozostawała pod wpływem groźby dwóch pracowników pozwanej. Sąd jednak nie dał wiary zeznaniom powódki w tym zakresie, w ocenie Sądu bowiem z całego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że to powódka sama, po przemyśleniu konsekwencji wręczonego jej wcześniej tego samego dnia oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem, doszła do wniosku, iż korzystniej dla niej będzie rozwiązać umowę o pracę w trybie porozumienia stron. Tym samym oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem stron zostało sporządzone zgodnie z wolą powódki, na jej prośbę.

Do przyjęcia spełnienia przesłanki z art. 87 KC należy wskazać, że pracownik, w tym wypadku powódka, rzeczywiście mogła się obawiać, że jej samej lub osobie dla niej bliskiej grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe – jest to przesłanka powagi groźby. Powódka nie zdołała wykazać zaistnienia takiej przesłanki.

W związku z powyższym należy uznać, iż nie zachodzą przesłanki pozwalające na uchylenie się przez powódkę od skutków jej oświadczenia woli w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Tym samym należy uznać, iż to oświadczenie jest prawnie skuteczne.

Podpisanie przez strony takiego oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem skutkuje jednoczesnym odwołaniem wcześniejszego wypowiedzenia umowy o pracę. Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym w orzecznictwie skuteczne cofnięcie przez zakład pracy wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę wymaga zgody tego pracownika (uchwała SN z dnia 23 października 1986 roku, sygn. akt III PZP 62/86). Niewątpliwie zaś zgoda taka może być wyrażona nie tylko w sposób sformalizowany, ale również w sposób konkludentny.

Wyrok SR dla Warszawy Pragi z dnia 31 maja 2016 r., VI P 450/14

Standard: 7692 (pełna treść orzeczenia)

Powódka w toku postępowania podnosiła, iż porozumienie zostało przez nią podpisane na skutek groźby obciążenia ją kosztami zniszczenia konstrukcji budek SPO w K. w kwocie 40.000,00 zł.

Zgodnie z art. 87 k.c. w zw. z art. 300 k.p., kto złożył oświadczenie woli pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, ten może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okoliczności wynika, że mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe. Natomiast w świetle art. 88 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie.

W toku postępowania zostało ustalone, iż po podpisaniu w dniu 12 marca 2013 r. porozumienia stron o rozwiązaniu stosunku pracy, pismem z dnia 15 marca 2013 r. powódka złożyła stronie pozwanej oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron podnosząc, iż była bezprawnie zastraszana, że jeżeli nie podpisze rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron będzie zmuszona do pokrycia kosztów rzekomo zniszczonej struktury ścian w budkach znajdujących się na SPO K. w kwocie 40.000,00 zł.

W ocenie Sądu, w toku postępowania powódka w żaden sposób nie wykazała okoliczności podnoszonych w oświadczeniu z dnia 15 marca 2013 r., a tym samym nie uchyliła się skutecznie od złożonego przez siebie oświadczenia o rozwiązaniu stosunku pracy za porozumieniem stron. Za nielogiczne i sprzeczne z doświadczeniem życiowym należy uznać twierdzenia powódki, jakoby celem pracodawcy miało być wymuszenie na niej wyrażenia zgody na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron.

Za powyższym rozumowaniem przemawia przede wszystkim fakt, iż strony łączyła umowa o pracę na czas określony, w której została zawarta możliwość jej wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Pracodawca dysponując takim „narzędziem”, w ocenie Sądu, przy uwzględnieniu doświadczenia życiowego, nie miał żadnych powodów, ani jakiegokolwiek interesu, ażeby jak podnosi to powódka, zmuszać ją do wyrażenia zgody na podpisanie porozumienia stron.

Wypowiedzenie stosunku pracy jest bowiem jednostronną czynnością prawną, które dla swej skuteczności nie wymaga zgody drugiej z strony. Dodatkowo, jako że umowa o pracę była zawarta na czas określony pracodawca składając oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia nie miał żadnego obowiązku wskazywania powódce przyczyn rozwiązania stosunku pracy.

Wyrok SR dla Wrocławia-Śródmieścia z dnia 30 lipca 2014r., X P 348/13

Standard: 7693 (pełna treść orzeczenia)