Rozliczenie się przez pracownika z wydatków na cele służbowe z powierzonej mu służbowej karty płatniczej

Bezspornym jest, iż pozwana powierzyła powodowi swoje mienie w postaci służbowej karty płatniczej.

Obowiązkiem powoda było zatem rozliczenie się z powierzonego mu mienia w sposób określony w powyższych aktach wewnątrzzakładowych, a więc wykazanie za pomocą stosownych dokumentów, że pieniądze pobrane z karty płatniczej wydatkował na cele służbowe. To, że wspomniane akty wewnątrzzakładowe nie zawierały jednoznacznego zakazu używania kart płatniczych do celów prywatnych, nie oznacza, iż pracownicy, a zwłaszcza osoby należące – jak powód - do ścisłej kadry zarządzającej spółką, nie zdawali sobie sprawy z tego, że powierzone im mienie w postaci owych kart ma służbowe przeznaczenie.

Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, pracodawca powinien wykazać fakt prawidłowego powierzenia pracownikowi mienia i nierozliczenia się pracownika z tego mienia oraz wysokość wynikłej stąd szkody, natomiast w razie sprostania przez pracodawcę temu ciężarowi, pracownik może wykazywać, że szkoda powstała z przyczyn odeń niezależnych.

Powód rozliczając się z powierzonego mu mienia w postaci pieniędzy pobranych z karty płatniczej, powinien wykazać, że zostały one wydatkowane zgodnie z ich przeznaczeniem, a więc na cele służbowe. Niewykazanie tego faktu oznacza nierozliczenie się z powierzonego mienia. Ciężaru dowodowego w tym zakresie nie można przerzucać na pracodawcę i żądać od niego wykazania, że pobrane z karty płatniczej pieniądze zostały wydatkowane na cele inne niż służbowe, skoro pracownik nie wykazał służbowego przeznaczenia owych wydatków. Takiej zmiany ciężaru dowodu nie uzasadnia ani długotrwałość procesu sądowego o odszkodowanie za szkody wyrządzone w mieniu powierzonym (jeśli same roszczenia odszkodowawcze nie uległy przedawnieniu), ani fakt uprzedniego niezgłaszania przez służby finansowe pracodawcy zastrzeżeń do sposobu rozliczania się powoda z powierzonego mienia.

Teza, zgodnie z którą członek zarządu spółki pracuje po 24 godziny na dobę przez 365 dni w roku nie tylko pozostaje w sprzeczności z podstawowymi regulacjami prawa pracy dotyczącymi systemów czasu pracy (także tego zadaniowego), prawa do dobowego i tygodniowego odpoczynku oraz corocznego wypoczynku, ale urąga zasadom logiki.

Z kolei co do niezastrzeżenia w zarządzeniu nr (…)/13 z dnia 10 czerwca 2013 r. konieczności ujawniania przez użytkowników kart płatniczych w dokumentach rozliczeniowych celu spotkań i nazwisk kontrahentów, wypada zauważyć, że brak takiego obowiązku nie stał na przeszkodzie wskazaniu w przedkładanych dokumentach wszelkich informacji pozwalających na udowodnienie służbowego celu wypłaty. Leżało to w interesie pracownika materialnie odpowiedzialnego za powierzone mienie, gdyż umożliwiało mu rozliczenie się z tego mienia. Tym bardziej takiej staranności należałoby oczekiwać od powoda, który z racji pełnionej funkcji wiceprezesa zarządu należał do ścisłej kadry kierowniczej spółki i związku z tym spoczywał na nim szczególny obowiązek lojalności wobec pracodawcy i dbałości o jego interesy, zwłaszcza te majątkowe, a w konsekwencji - troski o powierzone mu przez pracodawcę mienie.

Jako osoba współzarządzająca spółką, powód nie powinien korzystać z ewentualnych luk w wewnątrzzakładowych przepisach regulujących sposób rozliczania się użytkowników kart płatniczych z pobranych kwot, lecz podjąć starania o właściwe zabezpieczenie interesów spółki przez racjonalne uregulowanie sposobu korzystania z kart płatniczych i rozliczania wypłat z tych kart.

Wyrok SN z dnia 10 czerwca 2021 r., III PSKP 19/21

Standard: 60579 (pełna treść orzeczenia)