Prawo do renty z art. 444 § 2 k.c. osoby, która w chwili szkody była niezdolna do pracy

Renty z art. 444 § 2 k.c. może dochodzić również osoba, która była niezdolna do pracy. W tym wypadku musi jednak wykazać, że zmniejszyły się jej widoki na przyszłość (zwiększyły się jej potrzeb.

Utracenie (całkowicie lub częściowo) zdolności do pracy, zwiększenie potrzeb i zmniejszenie widoków na przyszłość obrazują konsekwencje uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Z zestawienia tego wynikają co najmniej dwa wnioski.

Po pierwsze, nie ma wątpliwości, że każdy z wymienionych w przepisie objawów ma charakter samoistny. W rezultacie, nie trzeba utracić zdolność do pracy aby dochodzić renty z racji „zwiększenia potrzeb” lub „zmniejszenia widoków na przyszłość”. W tym zakresie trzeba zauważyć, że „uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia” nie jest tożsame z utraceniem zdolności do pracy. Pierwsze zwrot jest pojemniejszy. Nie w każdym przypadku uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia skutkuje naruszeniem zdolności do zarobkowania. Daje to podstawę sądzić, że zdarzenia te wywołują również inne konsekwencje opisane w art. 444 § 2 k.c., takie jak zwiększenie potrzeb, czy zmniejszenie widoków na przyszłość. Nie jest zatem przypadkiem, że konsekwencje te w art. 444 § 2 k.c. zostały od utraty zdolności do pracy oddzielone zwrotem „albo”. Oznacza to, że renty może dochodzić poszkodowany, który nie stał się niezdolny do pracy.

Wnioskując a maiori ad minus staje się jasne, że renty z art. 444 § 2 k.c. może dochodzić również osoba, która była niezdolna do pracy. W tym wypadku musi jednak wykazać, że zmniejszyły się jej widoki na przyszłość (zwiększyły się jej potrzeby).

Po drugie, relacja zachodząca między § 1 i § 2 art. 444 k.c. pozwala twierdzić, że wolą ustawodawcy jest możliwie najszersze zrekompensowanie szkody wyrządzonej przez uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Tendencja ta jest zrozumiała, jeśli weźmie się pod uwagę, że aspekt „zdrowotny” należy do najważniejszych dóbr człowieka. W rezultacie, naprawienie wynikłej stąd szkody nie może być limitowane kwotowo lub ograniczane rodzajowo. W tym kontekście trzeba odczytywać zwrot „widoki na przyszłość”.

Wyrok SN z dnia 5 września 2018 r., I PK 108/17

Standard: 60264 (pełna treść orzeczenia)