Prawo do renty uzupełniającej i jej wysokość w razie zbiegu schorzeń wypadkowych z samoistnymi

Kwestia sposobu ustalania wysokości renty uzupełniającej w razie zbiegu schorzeń samoistnych z wypadkowymi była przedmiotem analizy judykatury. W tym zakresie prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym jeżeli pracownik, ograniczony już w swoich możliwościach zarobkowych z powodu choroby samoistnej, doznał w wyniku wypadku przy pracy całkowitej utraty zdolności do jakiejkolwiek pracy, podstawą określenia przysługującej mu renty uzupełniającej powinno być wynagrodzenie pobierane przez niego w ostatnim okresie. Wynagrodzenie to, uwzględniające już fakt ograniczenia zdolności zarobkowej związanego ze schorzeniami samoistnymi, nie ulega dalszemu zmniejszeniu. Szkodą pracownika w rozumieniu art. 444 § 2 k.c. jest bowiem całe wynagrodzenie pobierane przez niego ostatnio, którego został on pozbawiony na skutek wypadku, przy uwzględnieniu przyznanej mu renty z ubezpieczenia społecznego (wyroki SN: z dnia 3 maja 1972 r., I PR 53/72 i z dnia 9 maja 1986 r., IV CR 79/86). 

Pracownikowi, który w wyniku wypadku przy pracy doznał ograniczenia zdolności do pracy, przysługuje od pracodawcy renta uzupełniająca także wtedy, gdy później stał się on niezdolny do pracy z przyczyn niepozostających w związku z tym wypadkiem. Należna takiemu pracownikowi renta uzupełniająca powinna stanowić pełne wyrównanie szkody w granicach normalnych następstw spowodowanych działaniem lub zaniechanie zakładu pracy, z których szkoda wynikła (uchwała SN z dnia 24 października 1973 r., III PZP 73).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowane jest również stanowisko, zgodnie z którym w sytuacji, kiedy niemożliwe jest rzeczywiste ustalenie, w jakich granicach konkretne zdarzenie pogłębiło istniejący już stan schorzenia, bądź samoistnie go wywołało, a nie mogło samo przez się spowodować pełniej niezdolności do pracy poszkodowanego – sąd może określić wysokość odszkodowania według swojej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy w myśl zasad określonych w art. 322 k.p.c., przyjmując jako miernik ustalenia tego odszkodowania procentową niezdolność do pracy poszkodowanego (wyrok SN z dnia 20 lipca 1972 r., II CR 285/72

Wyrok SN z dnia 11 marca 2021 r., I PSKP 11/21

Standard: 60251 (pełna treść orzeczenia)

Ocena, które dolegliwości (schorzenia, dysfunkcje zdrowotne) powoda pozostają w normalnym związku przyczynowym z urazem doznanym w czasie wypadku, a które wynikają z ewentualnych schorzeń samoistnych, wymagała wiadomości specjalnych (art. 278 § 1 k.p.c.).

Wyrok SN z dnia 20 stycznia 2015 r., I PK 148/14

Standard: 60283 (pełna treść orzeczenia)

Powoływanie się na podatność na zachorowanie mogłoby wywrzeć skutek egzonerujący jedynie wówczas, gdyby stwierdzono brak jakichkolwiek zewnętrznych bodźców i rozpatrywano pogorszenie stanu zdrowia jako wyłączny efekt rozwoju schorzenia samoistnego. Wtedy zresztą zaprzeczono by samemu bytowi wypadku przy pracy z powodu braku elementu zewnętrznej przyczyny. Podatność na zachorowanie sama w sobie nigdy nie jest wyłączną przyczyną szkody powypadkowej, która wymaga innych zewnętrznych przyczyn sprawczych.

Odpowiedzialny za szkodę odpowiada także za przyspieszenie rozwoju schorzeń samoistnych, które według przeważającego prawdopodobieństwa nie nastąpiłyby bez zdarzenia je wyzwalającego. Odmienny pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 czerwca 1972 r., I PR 186/72 był odosobniony i spotkał się z trafną krytyką. Ostatnio Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lutego 1997 r. I PKN 2/97 powtórzył, że szkoda na osobie powstała wskutek wypadku przy pracy, za którą pracodawca ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 435 § 1 k.c., pozostaje w związku przyczynowym z ruchem przedsiębiorstwa poruszanego siłami przyrody (art. 361 § 1 k.c.), choćby wpływ na powstanie tej szkody miała także samoistna choroba pracownika.

Wyrok SN z dnia 16 grudnia 2004 r., II UK 83/04

Standard: 60298 (pełna treść orzeczenia)