Skutki wadliwej reprezentacji pracodawcy przy rozwiązywaniu stosunku pracy (art. 45 lub art. 56 k.p.)

Sankcja nieważności czynności prawnej (art. 58 § 1 lub § 2 k.c.) jako niezgodna z zasadami prawa pracy (art. 300 k.p.) nie ma zastosowania do rozwiązania umowy o pracę. 

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał niemożność zastosowania w takim przypadku konstrukcji nieważności czynności prawnej (art. 58 § 1 lub § 2 k.c.), gdyż byłoby to niezgodne z zasadami prawa pracy (por. wyrok z dnia 17 listopada 1997 r., I PKN 351/97). W szczególności w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r., II PK 56/08 przyjęto, że każda jednostronna deklaracja pracodawcy o ustaniu stosunku pracy, dokonana nawet z naruszeniem prawa, prowadzi do ustania stosunku pracy w terminie wskazanym przez pracodawcę, bo wszelkie jego czynności, nawet bezprawne, zmierzające do rozwiązania stosunku pracy są skuteczne i mogą być podważone wyłącznie w drodze odpowiedniego powództwa przewidzianego Kodeksem pracy (podobnie w wyrokach SN z: 19 stycznia 2000 r., I PKN 495/99; 29 maja 2006 r., I PK 189/05 oraz 2 czerwca 2006 r., I PK 250/05). W wyroku z dnia 16 czerwca 1999 r., I PKN 117/99 Sąd Najwyższy uznał, że wypowiedzenie umowy o pracę powoduje jej rozwiązanie także wtedy, gdy oświadczenie to złożył niewłaściwy organ osoby prawnej, zwłaszcza jeżeli pracodawca podejmuje później czynności potwierdzające ustanie stosunku pracy, takie jak wydanie świadectwa pracy, a zwłaszcza gdy nie dopuszcza pracownika do pracy w przekonaniu, że złożył mu oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę. Sąd Najwyższy stwierdzał także, że wskutek skomplikowania form organizacyjnych i reguł reprezentacji pracodawców, bardzo często występują nieprawidłowości podmiotowe dokonywanych przez nich czynności z zakresu prawa pracy.

Przemawia to za uznaniem, że niezgodność z prawem rozwiązania umowy o pracę wynikająca z niewłaściwej reprezentacji pracodawcy przy jej wypowiadaniu nie powoduje nieważności wypowiedzenia, lecz w takim przypadku sąd na żądanie pracownika może orzec o bezskuteczności wypowiedzenia, przywróceniu pracownika do pracy lub odszkodowaniu - art. 45 k.p. (zob. np. wyroki SN: z 22 kwietnia 1998 r., I PKN 58/98 oraz 11 maja 1999 r., I PKN 662/98). Nie ma przy tym istotnego znaczenia, czy "wadliwości podmiotowe" wypowiedzenia są naruszeniem "przepisów o wypowiadaniu umów o pracę" w ścisłym znaczeniu tego określenia. 

Wyrok SN z dnia 14 listopada 2023 r., I PSKP 17/23

Standard: 82729 (pełna treść orzeczenia)

Nie jest możliwe zastosowanie sankcji nieważności czynności prawnej polegającej na złożeniu pracownikowi oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę przez osobę nieuprawnioną (tak zwana wadliwość podmiotowa), gdyż byłoby to niezgodne z zasadami prawa pracy. 

Wyrok SN z dnia 7 grudnia 2021 r., III PSKP 49/21

Standard: 64464 (pełna treść orzeczenia)