Zasady korzystania przez pracowników ze służbowych komputerów

Umyślne usunięcie ze służbowego komputera (zniszczenie) danych wytworzonych przez pracownika w ramach obowiązków bez wiedzy i zgody pracodawcy, może stanowić ciężkie naruszenie podstawowego obowiązku pracownika, szczególnie w razie naruszenia zasad korzystania ze służbowych komputerów, wydanych przez pracodawcę (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.).

Dokumenty zapisane w wersji elektronicznej na dysku służbowego komputera (tzw. pliki tekstowe) związane z wykonywaniem przez pracownika obowiązków pracowniczych (np. projekty pism kierowanych do wewnętrznych jednostek/komórek organizacyjnych pracodawcy albo wysyłanych do innych podmiotów zewnętrznych, skany dokumentów, służbowa korespondencja mailowa) stanowią „własność” pracodawcy i pracownik powinien je zachować – nie powinien ich niszczyć (kasować) przed zwróceniem służbowego komputera pracodawcy w związku z zakończeniem stosunku pracy. Jest to ocena abstrakcyjna, opierająca się na ogólnych zasadach współdziałania pracownika z pracodawcą przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych oraz obowiązku dbania o dobro zakładu pracy (o słuszne interesy pracodawcy).

Istnieje potrzeba (a może nawet konieczność) regulowania przez pracodawcę w szczegółowy sposób zasad udostępniania pracownikom służbowych komputerów przenośnych, w tym takich kwestii jak: możliwość prowadzenia z wykorzystaniem takiego komputera prywatnej korespondencji mailowej, możliwość zapisywania swoich prywatnych plików na jego dysku, konieczność archiwizowania (zachowywania) plików związanych z wykonywaniem obowiązków pracowniczych, konieczność kopiowania zawartości komputera w części dotyczącej wykonywania obowiązków pracowniczych na innym dodatkowym nośniku, konieczność forwardowania korespondencji służbowej na inny adres mailowy itp. Pracodawca powinien liczyć się z tym, że przenośny notebook może zaginąć (np. w wyniku kradzieży), komputer (albo jego twardy dysk) może ulec trwałemu uszkodzeniu, a w związku z tym przewidzieć możliwość albo konieczność zabezpieczenia danych zawartych na dysku, jeżeli faktycznie są one tak istotne dla interesów pracodawcy.

Wyrok SN z dnia 28 października 2020 r., I PK 52/19

Standard: 59774 (pełna treść orzeczenia)

Transferowanie dokumentów pracodawcy z jego serwera na prywatną pocztę elektroniczną należy kwalifikować w kontekście naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych nie tylko przez pryzmat tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ale także na podstawie oceny, czy zawarte w nich informacje są tego rodzaju, że ich ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, stwarzając potencjalną możliwość wykorzystana ich przez podmiot konkurencyjny.

Strona pozwana skonkretyzowała zarzucane powódce ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych jako przetransferowanie danych znajdujących się służbowej poczcie elektronicznej na prywatny adres mailowy powódki.

Sąd drugiej instancji uznał, że przekazane informacje nie stanowiły tajemnicy przedsiębiorstwa, pozostawiając poza zainteresowaniem obowiązek dbałości o interesy pracodawcy - art. 100 § 2 pkt 4 k.p., który polega (także) na chronieniu informacji stanowiących efekt opłaconej przez pracodawcę pracy po to, aby nie mogły z nich nieodpłatnie korzystać osoby trzecie i to w sposób zagrażający istotnemu interesowi pracodawcy. W konsekwencji potwierdził się zarzut naruszenia art. 52 § 1 pkt 1 k.p. w związku z art. 100 § 2 pkt 4 k.p.

Wyrok SN z dnia 3 kwietnia 2019 r., II PK 334/17

Standard: 24960 (pełna treść orzeczenia)

Według miarodajnych ustaleń Sądu Okręgowego, przesyłanie dokumentów nie miało żadnego uzasadnienia (nie wynikało z konieczności wykonania pracy w domu), co oznacza, że powódka działała z motywów pozostających poza sferą jej obowiązków służbowych.

Nie do obrony jest  stanowisko skarżącej, że było to działanie dozwolone przez stronę pozwaną, skoro taka akceptacja dotyczyła posługiwania się prywatną pocztą elektroniczną jedynie w określonych przypadkach – na polecenie lub za wiedzą przełożonego i, co wymaga podkreślenia, w związku z załatwieniem konkretnej sprawy służbowej.

Z niespornych okoliczności wynika też, że przesyłanie informacji miało miejsce niedługo przed zakończeniem stosunku pracy. Wszystko to wskazuje na „wyprowadzanie” ze Spółki poufnych dokumentów i gromadzenie ich przez powódkę dla własnych celów, co pozostaje sprzeczności obowiązkiem podstawowym obowiązkiem pracownika dbałości o dobro zakładu pracy i ochrony jego mienia (art. 100 § 2 pkt 4 k.p.).

Wskazane działanie to również zagrażające interesowi przedsiębiorcy wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (czyn nieuczciwej konkurencji). Skoro słowo „wykorzystanie” oznacza użycie czegoś dla osiągnięcia określonego celu, to niezwiązane z wykonywaniem obowiązków pracowniczych przesyłanie przez pracownika na swoje prywatne konto e-mailowe poufnych informacji obrazujących aktualne i planowane kontakty handlowe swojego pracodawcy jest właśnie wykorzystaniem cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa celem stworzenia na prywatnym nośniku elektronicznym zbioru poufnych dokumentów pracodawcy.

Jeśli poufny charakter informacji wynika z jej wymiernej wartości ekonomicznej (gospodarczej), to pozostawanie takiej informacji poza domeną przedsiębiorcy stwarza istotne zagrożenie jego interesów. Działanie powódki prawidłowo zatem zostało zakwalifikowane jako zawinione ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., w szczególności jeśli zważy się na to, że przesyłanie poufnych informacji miało miejsce tuż przed planowanym rozwiązaniem stosunku pracy.

Jak przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego, uzasadnioną przyczyną rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. może być także zawinione działanie pracownika powodujące samo zagrożenie interesów pracodawcy (por. wyrok SN: z dnia 27 października 2010 r., III PK 21/10; z dnia 24 lutego 2012 r., II PK 143/11; z dnia 6 lipca 2011 r., II PK 13/11

Wyrok SN z dnia 11 września 2014 r., II PK 49/14

Standard: 24983 (pełna treść orzeczenia)