Wyjaśnienia treści postanowień układu dokonane przez strony układu

O potrzebie skorzystania z prawa do wyjaśniania treści układu zbiorowego pracy (art. 241[6] § 1 k.p.) decydują strony tego układu na podstawie własnej oceny, która nie musi być zbieżna z profesjonalną oceną prawniczą.

Nie jest trafny poglądu, zgodnie z którym „wykładnia układu, dokonywana wspólnie przez strony w oparciu o art. 241[6] k.p., ma uzasadnienie tylko wtedy, gdy treść jego postanowień nie jest jednoznaczna i może budzić obiektywnie uzasadnione wątpliwości. Art. 241[6] § 1 k.p. nie formułuje takich warunków skorzystania przez strony z prawa do wspólnego wyjaśniania treści układu zbiorowego pracy. Wynika to stąd, że prawo to jest jednym ze składników wolności rokowań zbiorowych i może podlegać jedynie takim ograniczeniom, jakie są dopuszczalne przez wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe (art. 59 ust. 4 Konstytucji RP). Skorzystanie z tego prawa zależy zatem od decyzji stron. 

Wyrok SN z dnia 19 sierpnia 2004 r., I PK 528/03

Standard: 59696 (pełna treść orzeczenia)

Przepis art. 241[6] k.p. został wprowadzony do Kodeksu ustawą z dnia 29 września 1994 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 6 ze zm.). Poprzednio przepisy rangi ustawowej nie przewidywały takich regulacji. Występowały one natomiast w samych układach zbiorowych pracy.

Postanowienia układu zbiorowego pracy mogą budzić wątpliwości interpretacyjne i dlatego oczywiste jest, że w procesie ich stosowania wymagają wykładni. Nie może budzić żadnych zastrzeżeń stwierdzenie, że art. 241[6] k.p. dotyczy wyłącznie wykładni przepisów układu, a nie jego zmiany. Gdyby więc strony układu zbiorowego dokonały takiego wyjaśnienia jego treści, że nie mielibyśmy do czynienia z jego wykładnią, lecz w istocie z jego zmianą, to byłoby to tylko pozorne zastosowanie art. 241[6] k.p., a właściwie należałoby uznać, że przepis ten w ogóle nie miał zastosowania. Przekroczenie granicy wyznaczonej możliwością interpretacji przepisu układu oznacza w istocie dokonanie jego zmiany, a tego art. 241[6] k.p. nie dotyczy. W takim przypadku oczywiste jest, że z art. 241[6] § 2 k.p. nie może wynikać związanie sądu podjętymi przez strony “wyjaśnieniami” jego treści.

Wykładnią dokonaną na podstawie art. 241[6] § 1 k.p. związane są strony układu zbiorowego oraz strony, które zawarły porozumienie o stosowaniu tego układu. Nie wynika z niego natomiast, aby wykładnią z art. 241[6] k.p. związane były jeszcze inne podmioty, a zwłaszcza sądy.

Z art. 241[6] § 2 k.p. wynika, że wykładni z art. 241[6] § 1 k.p. nie mogą dokonać strony, które przystąpiły do układu oraz że wykładnia dokonana przez jedną ze stron, które go zawarły, nie ma wiążącego charakteru.

Nadto, z przepisu tego wynika związanie wykładnią stron układu, które jej dokonały. Jest to ściśle powiązane z regulacją zawartą w art. 241[1] k.p., według którego strony, określając wzajemne zobowiązania przy stosowaniu układu, mogą w szczególności ustalić: 1) sposób publikacji układu i rozpowszechniania jego treści, 2) tryb dokonywania okresowych ocen funkcjonowania układu, 3) tryb wyjaśniania treści postanowień układu oraz rozstrzygania sporów między stronami w tym zakresie. Są to tzw. obligacyjne postanowienia układu zbiorowego. Na ich podstawie strony układu mogą wprowadzić szczególny sposób rozstrzygania sporów między nimi na tle stosowania układu. Rozstrzyganie tych sporów jest ściśle powiązane z dokonywaniem wyjaśniania treści postanowień układu. Powiązanie to oznacza, że przy tym trybie rozstrzygania sporów między stronami układu są one związane dokonanymi wyjaśnieniami. Dlatego było niezbędne stwierdzenie, że strony układu są związane tymi wyjaśnieniami, co pośrednio wynika z art. 241[6] § 2 k.p.

Inaczej mówiąc, art. 241[6] § 2 k.p. w części, z której wynika, że wyjaśnienia wiążą strony układu, oznacza, iż przy rozstrzyganiu sporów na podstawie trybu ustalonego na podstawie art. 241[1] k.p. strony układu nie mogą powoływać się na inną interpretację jego postanowień niż wynikająca z wyjaśnień dokonanych na podstawie art. 241[6] § 1 k.p. Taki jest rzeczywisty sens normatywny tych regulacji i nic innego nie może być odczytane z art. 241[6] § 2 k.p. 

Uchwała SN z dnia 11 lutego 2004 r., III PZP 12/03

Standard: 59689 (pełna treść orzeczenia)