Konflikt temporalny; niezasadne roszczenie pracownika na skutek upływu czasu

Jeżeli mamy do czynienia z konfliktem temporalnym (na skutek upływu czasu roszczenia pracownika staje się zdaniem pracodawcy niezasadne), to jego skutki powinny obciążać ten podmiot, który doprowadził do oczywiście nieuzasadnionego rozwiązania stosunku pracy.

Zaletą powyższej zasady jest klarowny rozkład obowiązków.

Pracodawca, który w procesie broni zasadności oświadczenia woli o rozwiązaniu stosunku pracy może alternatywnie wnosić o skorzystanie z uprawnienia, jakie umożliwia sądowi art. 45 § 2 k.p. (w związku z art. 56 § 2 k.p.). Podstawą tego stanowiska – oprócz ogólnie na tym tle wypracowanych przesłanek (zob. na przykład wyrok SN z dnia 15 maja 2019 r., II PK 20/18) – mogą być także okoliczności, który wynikają z późniejszych czasowo (niż moment złożenia oświadczenia woli w przedmiocie ustania stosunku pracy) zdarzeń prawnych, takich jak reorganizacja sektora publicznego zatrudniającego dotychczas pracownika, czyli okoliczności na jakie powołuje się pozwany. Przy czym nie chodzi tylko o wskazanie ich w sposób formalny, odwołanie się do właściwych przepisów (tu pw.KOWR), lecz o udowodnienie, że nawet w sytuacji zaniechania zwolnienia pracownika przed tymi zmianami, na podstawie nowych rozwiązań (tu art. 51 ust. 3, 5-7 pw.KOWR) konkretny pracownik nie otrzymałby propozycji dalszego zatrudnienia.

Idąc dalej, kontroli sądowej polegałaby postawa pracodawcy (bierna, gdy nie składa oferty kontynuacji zatrudnienia, bądź czynna, jeżeli składa ofertę niesatysfakcjonującą pracownika) w płaszczyźnie osądu jej z perspektywy naruszenia zasad równego traktowania, nadużycia prawa, czy też w końcu zasad współżycia społecznego.

Zaprezentowany kierunek wykładni prawa, a w zasadzie wyznaczenie granic ciężaru dowodu w procesie w sprawie z zakresu prawa pracy (nota bene zwykle obciążający pracodawcę), zapobiega instrumentalnemu traktowaniu reform jako abstrakcyjnej przyczyny sprzeciwiającej się przywróceniu pracownika do pracy. Jednocześnie zawierałby w sobie element kontroli postępowania pracodawcy w indywidualnej sprawie, tak by jego uprzednie działania (sprzeczne z prawem) nie stanowiły punktu wyjścia do uniknięcia obowiązków wynikających z przepisów wprowadzających funkcjonowanie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Przecież pozwany – w chwili wstąpienia do sporu ma już świadomość rozwiązań, jakie na niego nałożyły obowiązujące przepisy. Co więcej ma rozeznanie odnośnie do własnych potrzeb i profilu pracowników potrzebnych do ich realizacji. Może zatem w każdej chwili – za pomocą ugodowego rozwiązania sporu – cofnąć oświadczenie woli o ustaniu zatrudnienia i przedstawić nowe warunki pracy i płacy, które przecież nie musiałby być tożsame z tymi, jakie obowiązywały wcześniej. Rezygnując z tej opcji, nakłada na siebie konieczność wprowadzenia do procesu sądowego o przywrócenie do pracy aspektu związanego z brakiem zapotrzebowania na pracę w kontekście art. 51 ust. 3 pw.KOWR.

Oceny tej w żaden sposób nie zmienia fakt działania pełnomocnika w tej sprawie, skoro jego pozycja sprowadza się w tym momencie do roli zatrudniającego. Rozłożenie akcentów w sposób wyżej zaprezentowany pozostaje kompatybilne ze stanowiskiem Sądu Najwyższego (zob. wyrok z dnia 24 września 2009 r., I PK 69/09), że wykazanie niemożliwości lub niecelowości przywrócenia pracownika do pracy następuje zgodnie z zasadą kontradyktoryjności, a sąd pracy nie ma obowiązku prowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego z urzędu (art. 45 § 2 k.p. w związku z art. 232 k.p.c.)

Wyrok SN z dnia 24 września 2020 r., III PK 3/19

Standard: 59661 (pełna treść orzeczenia)

Długotrwałość postępowania sądowego samodzielnie nie uzasadnia niemożliwości lub niecelowości przywrócenia pracownika do pracy (por. wyrok SN z dnia 15 października 1999 r., I PKN 295/99).

Wyrok SN z dnia 15 maja 2019 r., II PK 20/18

Standard: 59670 (pełna treść orzeczenia)

Długotrwałość postępowania sądowego samodzielnie nie uzasadnia niemożliwości lub niecelowości przywrócenia pracownika do pracy (art. 45 § 2 KP).

Ocena niemożliwości lub niecelowości przywrócenia pracownika do pracy na poprzednich warunkach, jest uwarunkowana obiektywnym ustaleniem niemożliwości lub niecelowości reaktywowania stosunku pracy.

Wyrok SN z dnia 15 października 1999 r., I PKN 295/99

Standard: 59671 (pełna treść orzeczenia)