Sprawa o świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c.)

Sprawą z zakresu prawa pracy jest sprawa o świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c.). Wyraźnie przesądza o tym powiązanie świadczeń socjalnych z prawem pracy (art. 94 pkt 8 k.p.), cel tej ustawy, zakres podmiotowy i przedmiotowy.

Art. 8 ust. 3 ustawy o zfśs. potwierdza, że roszczenia związku zawodowego są limitowane przez prawodawcę. Zgodnie z nim związkom zawodowym przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z roszczeniem o zwrot Funduszowi środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy lub o przekazanie należnych środków na Fundusz. Może być wątpliwe czy jest to sprawa z zakresu prawa pracy (art. 476 § 1 pkt 2 k.p.c.), czy tylko inna sprawa, do której przepisy Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się z mocy ustawy szczególnej (art. 1 k.p.c.). W obu wypadkach chodzi o „ustawę szczególną” albo o „odrębne przepisy”, z których wynika sprawa z indywidualnym roszczeniem uprawnionego podmiotu.

Odróżnić należy uprawnienia związków zawodowych jako podmiotów zbiorowego prawa pracy od indywidualnych roszczeń pracowników, gdyż wówczas znaczenie ma treść stosunku pracy, kształtowana również regulaminem, który jest źródłem prawa pracy (art. 9 k.p.). Wówczas sprawa po spełnieniu przesłanek jest sprawą z zakresu prawa pracy z art. 1 i art. 476 § 1 k.p.c., którą rozpoznaje sąd powszechny. 

Prócz spraw na podstawie ustawy o zfśs występują też sprawy – przykładowo - wynikające z decyzji ZUS, który stwierdza obowiązek składkowy, uznając, że wypłacane świadczenia nie są objęte zfśs. Sąd może wówczas ocenić ważność regulaminu zfśs, jednak czyni to w danej sprawie. Nie oznacza to więc stwierdzenia nieważności regulamin zfśs ex lege.

Powództwo o stwierdzenie nieważności decyzji pracodawcy w sprawie ustalenia regulaminu zfśs nie jest przewidziane w ustawie (ex lege). Odmienna ocena może wystąpić i wiązać w indywidulanej sprawie z zakresu prawa pracy (art. 1 k.p.c.).

Związek zawodowy nie ma roszczenia o unieważnienie przez sąd powszechny decyzji zarządu spółki (pracodawcy) w sprawie ustalenia regulaminu zakładowych świadczeń socjalnych – art. 30 ust. 5 (w brzmieniu przed 1 stycznia 2019 r.) ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych oraz art. 1 i 476 § 1 k.p.c.

Wyrok SN z dnia 10 marca 2021 r., II PSKP 16/21

Standard: 59633 (pełna treść orzeczenia)

Sprawa o utworzenie zakładowego funduszu socjalnego i przekazanie środków pieniężnych na ten fundusz jest sprawą z zakresu prawa pracy o prawa majątkowe, dla której nie została określona stawka minimalna kosztów zastępstwa procesowego przysługujących radcy prawnemu za jej prowadzenie (§ 11 [obecnie § 9 r.o.c.r.p.] rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.). Zasądzenie tych kosztów następuje według stawki minimalnej za prowadzenie sprawy majątkowej z zakresu prawa pracy o najbardziej zbliżonym rodzaju - § 5 w związku z § 11 ust. 1 i § 12 ust. 4 pkt 1 tego rozporządzenia [obecnie § 20 w zw. z § 9 ust. 1 i § 10 ust. 4 r.o.c.r.p.]

Postanowienie SN z dnia 13 stycznia 2010 r., II PZ 27/09

Standard: 68024 (pełna treść orzeczenia)