Kontratyp zgody na naruszenie dobra prawnego przez dzierżyciela dobra

Zgoda uprawnionego jako okoliczność wyłączająca bezprawność nie ogranicza się do prawa cywilnego, lecz oddziałuje również na odpowiedzialność osób naruszających cudze dobra prawne na gruncie innych gałęzi prawa, w tym zwłaszcza prawa karnego - z zastrzeżeniem zasady ultima ratio.

Wśród negatywnych przesłanek przypisania skutku, które winny zwolnić z odpowiedzialności za określony skutek przestępny domniemanego sprawcę, wskazuje się przede wszystkim:

- autonomiczne samonarażenie się pokrzywdzonego,

- autonomiczne przejęcie przez pokrzywdzonego ryzyka spowodowania skutku przestępnego przez potencjalnego sprawcę,

- włączenie do cudzego zakresu odpowiedzialności.

Wyrok SN z dnia 24 sierpnia 2023 r., III KK 461/22

Standard: 74137 (pełna treść orzeczenia)

Pokrzywdzony, jako dysponent dobra prawnego, może się zgodzić na skutek w postaci konkretnego niebezpieczeństwa dla jego zdrowia, ale nie w każdym przypadku. Decydujący jest tu ciężar skutku i stopień jego nieuchronności.

Należy wyłączyć możliwość wyrażenia zgody na spowodowanie niebezpieczeństwa ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci. Natomiast dopuszcza się możliwość godzenia się na lekki uszczerbek na zdrowiu. Jak słusznie podkreśla się w piśmiennictwie, to dobrowolne zachowanie pokrzywdzonego decydującego się na zakup dopalaczy sprawia, że zagrożenie abstrakcyjne przekształca się w konkretne, stanowiące znamię typu czynu zabronionego z art. 165 § 1 k.k.

Ustalenie ewentualnego wyrażenia przez pokrzywdzonego zgody na nastąpienia skutku wymaga jednak spełnienia szeregu warunków. O takiej zgodzie może być mowa, jeżeli dotyczy pokrzywdzonego pełnoletniego i poczytalnego, który podejmuje świadomie decyzję o narażeniu swego zdrowia na niebezpieczeństwo.

Wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2022 r., II KK 216/21

Standard: 77062 (pełna treść orzeczenia)