Krąg podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej

Zawarte w art. 376 ust. 1 pr. upadł wyliczenie ma charakter wyłączny, co  przemawia za rygorystyczną, ścisłą interpretacją tego unormowania.

Krąg podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej ulegał w przeszłości zmianom. W rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (jedn. tekst: Dz.U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, dalej - „pr. upadł. z 1991 r.”) przewidziano, że postępowanie w tym przedmiocie sąd wszczyna z urzędu (art. 172 § 3 pr. upadł. z 1991 r.). Zasadniczo odmienne rozwiązanie przyjęto w obowiązującej ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe. Zgodnie z art. 376 ust. 1 pr. upadł. w pierwotnym brzmieniu postępowanie wszczynał wniosek wierzyciela, syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy, a także Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego.

W uchwale z dnia 14 września 2005 r., III CZP 58/05 Sąd Najwyższy uzupełnił krąg tych podmiotów o prokuratora, którego uprawnienie wywiódł z ogólnego art. 7 k.p.c. Ustawą z dnia 6 marca 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 53, poz. 434) za uprawnionych do złożenia wniosku uznano ponadto tymczasowego nadzorcę sądowego i zarządcę przymusowego, zaznaczając zarazem, że legitymowanymi do złożenia wniosku są „wyłącznie” podmioty wyszczególnione w art. 376 ust. 1 pr. upadł. Obowiązujące brzmienie art. 376 ust. 1 pr. upadł. zostało w analizowanym zakresie ukształtowane ustawą z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (jedn. tekst: Dz. U. z 2021 r., poz. 1588, dalej – „pr. restr.”), którą usunięto z katalogu osób uprawnionych do złożenia wniosku nadzorcę sądowego oraz zarządcę.

Uchwała SN z dnia 3 grudnia 2021 r., III CZP 90/20

Standard: 59490 (pełna treść orzeczenia)

Wszczęcie i prowadzenie postępowania upadłościowego nie stanowi przeszkody do złożenia wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Syndyk, nadzorca sądowy oraz zarządca - jako organy postępowania upadłościowego - mogą składać wnioski w tej sprawie tylko w toku postępowania upadłościowego.

Złożenie na podstawie art. 373 ust. 1 pkt 1, 3 i 4 p.u.n. wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej jest dopuszczalne z chwilą wystąpienia okoliczności usprawiedliwiających orzeczenie zakazu bez względu na to, czy toczy się jeszcze postępowanie upadłościowe dłużnika.

Postanowienie SN z dnia 29 października 2008 r., IV CSK 239/08

Standard: 64862 (pełna treść orzeczenia)