Samozatrudnienie
Samozatrudnienie pracowników
Prawo pracy nie wyklucza możliwości współpracy podmiotu zatrudniającego i podmiotu świadczącego pracę na zasadach obowiązujących w prawie cywilnym, w tym na podstawie umów zawieranych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Świadczenie pracy na podstawie umowy łączącej dwóch przedsiębiorców nie jest prawnie zabroniona.
W odniesieniu do niektórych rodzajów pracy, jak na przykład pracy lekarzy, taka forma prawna świadczenia pracy jest wręcz wyraźnie dozwolona, co z kolei rzutuje na sposób stosowania art. 22 § 1[1] k.p.
Wyrok SN z dnia 24 lutego 2021 r., III USKP 32/21
Standard: 59433 (pełna treść orzeczenia)
Dodanie § 1[2] do art. 22 k.p. miało zapewnić przynajmniej częściowe ograniczenie zjawiska tzw. samozatrudnienia. Samozatrudnienie oznacza podjęcie przez osobę fizyczną działalności gospodarczej i wykonywanie na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy czynności (zwłaszcza usług) w charakterze przedsiębiorcy, a nie pracownika. Samozatrudniony wykonuje pracę na rzecz pracodawcy w warunkach takich samych lub podobnych jak pracownicy. Wykonuje ją osobiście i nie może zatrudniać innych osób do pomocy w wykonywaniu tej pracy (nie może zapewnić zastępstwa innej osoby, gdy sam umowy wykonywać nie może).
Wyznaczenie granicy między samozatrudnieniem (zawarciem umowy cywilnoprawnej ze zlecającym pracę w charakterze osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą) a zatrudnieniem w ramach stosunku pracy jest w wielu przypadkach trudne lub co najmniej utrudnione ze względu na duże podobieństwo między świadczeniem pracy podporządkowanej a świadczeniem pracy tego samego rodzaju na podstawie umowy cywilnoprawnej (przede wszystkim umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu).
Zdarza się, że zawarta przez strony umowa przejawia zarówno cechy (elementy) umowy o pracę, jak i umowy cywilnej (w szczególności dotyczy to umowy zlecenia). Wówczas dla oceny rodzaju stosunku prawnego decydujące jest ustalenie, które z tych cech mają charakter przeważający.
Wyrok SN z dnia 18 września 2019 r., I PK 142/18
Standard: 62906 (pełna treść orzeczenia)
Samozatrudnienie oznacza podjęcie przez osobę fizyczną działalności gospodarczej i wykonywanie na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy czynności (zwłaszcza usług) w charakterze przedsiębiorcy, a nie pracownika. Samozatrudniony wykonuje pracę na rzecz pracodawcy w warunkach takich samych lub podobnych jak pracownicy. Wykonuje ją osobiście i nie może zatrudniać innych osób do pomocy w wykonywaniu tej pracy. Nadużywanie przez zatrudniających tej formy współpracy z (samo) zatrudnionymi nie oznacza jednak, że taka forma świadczenia pracy jest prawnie zabroniona. W odniesieniu do niektórych rodzajów pracy (np. pracy lekarza) jest nawet wyraźnie dozwolona.
Wyrok SN z dnia 20 czerwca 2018 r., I PK 48/17
Standard: 59223 (pełna treść orzeczenia)