Zawieszenie stosowania przepisów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy (art. 9[1] k.p.)

Ustawodawca w art. 9[1] § 1 k.p. nie określił ani procedury czy formy zawierania przedmiotowych porozumień, ani też ich treści. Z językowego brzmienia przepisu nie wynika więc, aby przedmiot tego porozumienia ograniczał się tylko do bezwarunkowej zgody organizacji związkowej na zawieszenie stosowania regulaminu wynagradzania (w całości lub części). Natomiast oczywiste jest, że zgoda ta leży w gestii strony związkowej, która jeśli może nie zaaprobować propozycji złożonej przez pracodawcę w ogóle, to może ją również uzależnić od pewnych warunków (argumentum a maiori ad minus). Wtedy zawieszenie stosowania regulaminu połączone z przyznaniem pracownikom określonych świadczeń (rekompensat) stanowi integralną część porozumienia o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. W takiej sytuacji przyznanie waloru normatywnego jedynie postanowieniom zawieszającym stosowanie regulaminu jest z aksjologicznych względów nie do zaaprobowania. Oznaczałoby to bowiem pogwałcenie zasady lojalności i uczciwości kontraktowej przez uwolnienie pracodawcy od zobowiązania, które stanowiło warunek strony związkowej, od którego uzależniono zawarcie porozumienia. W związku z tym oparte na ustawie porozumienie pomiędzy pracodawcą a działającymi u niego organizacjami związkowymi o zawieszeniu stosowania regulaminu wynagradzania nie musi sprowadzać się wyłącznie do jednostronnego uwolnienia się pracodawcy od stosowania wszystkich lub niektórych postanowień tego aktu prawnego, lecz może zawierać także inne postanowienia regulujące sytuację prawną pracowników w okresie zawieszenia regulaminu rekompensujące im w pewnym stopniu umniejszenie ich praw.

Zawieszenie stosowania w części regulaminu wynagradzania może przybrać postać katalogu zawieszonych postanowień, ale może mieć też inną formę (redakcję). Nie jest więc wykluczone przyznanie pracownikom w okresie zawieszenia określonych praw, które zmodyfikują (umniejszą) uprawnienia wynikające z regulaminu wynagradzania. Wtedy zakres zawieszenia wynika z konfrontacji postanowień porozumienia zawieszającego z postanowieniami regulaminu wynagradzania.

Bardzo wątpliwe jest ocenianie postanowień o zawieszeniu stosowania regulaminu wynagradzania (porozumienia zbiorowego) w oparciu o zasadę korzystności (art. 9 § 3 k.p.) w stosunku do zawieszonych regulacji. Skoro warunkiem zastosowania regulacji z art. 91 § 1 k.p. jest sytuacja finansowa pracodawcy niepozwalająca na wywiązanie się ze zobowiązań płacowych wynikających z regulaminu wynagradzania, to porozumieniu zbiorowemu, które przyznawałoby pracownikom większe uprawnienia w tej sferze niż wynikające z zawieszonego regulaminu wynagradzania, trudno byłoby przyznać przymiot porozumienia opartego na ustawie. Takie porozumienie zaprzeczałoby sensowi wprowadzenia tej instytucji

Wyrok SN z dnia 1 marca 2018 r., I PK 168/17

Standard: 58983 (pełna treść orzeczenia)