Miarkowanie odszkodowań z pakietu socjalnego

Bazując na teorii normatywnej, interpretującej pakiet jako źródło prawa pracy, Sąd Najwyższy wykluczał początkowo możliwość kwestionowania - przez odwoływanie się do zasad współżycia społecznego i społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa -wywodzonych z pakietów roszczeń, argumentując, że klauzule te, zgodnie z przywoływanym na tę okoliczność art. 58 § 2 lub 3 k.c., odnoszą się do czynności prawnych, a nie do kompetencji normodawczych stron; później jednak dopuścił możliwość korygowania wysuwanych roszczeń z wykorzystaniem klauzul generalnych z art. 8 k.p.

Wyrok SN z dnia 2 kwietnia 2019 r., I PK 12/18

Standard: 58994 (pełna treść orzeczenia)

Odszkodowanie ryczałtowe należne z mocy umowy społecznej z tytułu rozwiązania stosunku pracy w okresie gwarancji zatrudnienia może być oceniane jako rażąco wygórowane (analogia do art. 485 w związku z art. 484 § 2 k.c.).

2. Miernikami waloryzacji ryczałtów odszkodowawczych w prawie pracy mogą być ocena zasadności roszczeń z punktu widzenia przeciętnej stopy życiowej, przypadkowości sytuacji, w której znalazł się pracownik korzystający z wysokich odszkodowań ryczałtowych, charakteru pracy, stażu zakładowego, a także stosunku ryczałtu do wysokości szkody (art. 8 k.p.).

Sądy meriti uznały, że zasądzenie na rzecz powoda odszkodowania za dwa lata pracy realizuje należycie ochronę, jaka wynika z gwarancji zatrudnienia. Gwarancja ta ma rekompensować utratę zatrudnienia, co w przypadku powoda nie występuje. Powód aktualnie pracuje i otrzymuje relatywnie wysokie wynagrodzenie. Zasądzenie na jego rzecz kwoty odszkodowania równego 24-miesięcznym zarobkom u pozwanego stanowi w porównaniu do najwyższych standardów ochronnych prawa pracy ich podwojenie (por. np. art. 241[8] § 3 k.p.).

Stanowisko sądów orzekających w sprawie należy w tym zakresie zaaprobować. Podobny punkt widzenia, co do możliwości ograniczania odszkodowań z pakietu socjalnego, został przyjęty przez Sąd Najwyższy w wyrokach z 14 września 2010 r., II PK 67/10; z 24 listopada 2010 r., I PK 78/10; z 14 września 2010 r., II PK 67/10; z 3 listopada 2010 r., II PK 93/10. Gwarancja z Umowy zamykająca się w roszczeniu odszkodowawczym w kwocie 800.000 zł okazała się nadmierna.

Wyrok SN z dnia 3 grudnia 2010 r., I PK 126/10

Standard: 58973 (pełna treść orzeczenia)