Sprzedaż zajętego prawa (art. 911[7] k.p.c.)

Zgodnie z art. 911 [7] § 1 k.p.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, komornik może sprzedać zajęte prawo z wolnej ręki po cenie nie niższej niż 75% ceny oszacowania. Ustawodawca nie uregulował bliżej ani natury owej sprzedaży z wolnej ręki, ani też nie uszczegółowił procedury tego nabycia, ani, wreszcie, momentu, z którym nabycie staje się skuteczne. W art. 911 [6] § 3 k.p.c. (obecnie art. 911 [7] § 4 zdanie pierwsze k.p.c.) wskazano jedynie, że do sprzedaży prawa w drodze licytacji stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży licytacyjnej w egzekucji z ruchomości.

Zdaniem Sądu Najwyższego, przedstawioną lukę prawną należy wobec tego uzupełnić przez odpowiednie zastosowanie przepisów o sprzedaży licytacyjnej w egzekucji z ruchomości także do sprzedaży rzeczy (prawa) z wolnej ręki. Sprzedaż, o jakiej mowa w art. 911 [7] § 1 k.p.c. jest szczególnym sposobem zbycia prawa w toku egzekucji prowadzonej przez komornika i pod nadzorem Państwa, co uprawnia do odpowiedniego stosowania do tej czynności przepisów o egzekucji z ruchomości. W przeciwnym razie sprzedaż taka nie stanowiłaby pierwotnego nabycia prawa, stosowałoby się do niej wszystkie przepisy dotyczące sprzedaży, w tym np. o rękojmi. Powyższa konstatacja prowadzi do wniosku, że - w myśl odpowiednio zastosowanego art. 874 k.p.c. - własność prawa nabytego z wolnej ręki w trybie art. 911 [7] § 1 przechodzi na nabywcę dopiero z chwilą uprawomocnienia się czynności komornika stwierdzającej to nabycie.

W praktyce komorniczej zwykle jest to postanowienie, chociaż niekiedy czynnością komornika stwierdzającą nabycie rzeczy lub prawa jest protokół ze sprzedaży, co nie zmienia wniosku, że każda z tych czynności podlega zaskarżeniu i wywołuje skutek materialny dopiero z chwilą uprawomocnienia się.

Podobną analogię zastosował Sąd Najwyższy w przypadku przejęcia ruchomości na własność w toku egzekucji przez wierzyciela na podstawie art. 877 k.p.c. (zobacz uzasadnienie uchwały SN z dnia 26 czerwca 2014 r., III CZP 29/14). W uzasadnieniu tej samej uchwały Sąd Najwyższy wyraził również pogląd, podzielany przez Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, że dopiero rozstrzygnięcie skargi na czynność komornika, polegającą na przejęciu ruchomości przez wierzyciela na własność za cenę nie niższą od ceny wywołania (art. 877 k.p.c.) wywołuje definitywne skutki rzeczowe w zakresie przejścia prawa własności ruchomości. To samo odnosi się do sprzedaży egzekucyjnej z wolnej ręki.

Wyrok SN z dnia 15 października 2020 r., I CSK 677/18

Standard: 58640 (pełna treść orzeczenia)