Skutki przysądzenia własności ułamkowej wobec hipotek na nieruchomości (art. 1013 k.p.c.)
Egzekucja z ułamkowej części nieruchomości oraz użytkowania wieczystego (art. 1004 - 1013 k.p.c.) Hipoteka (art. 65 u.k.s.h.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z art. 1003 § 2 k.p.c. na podstawie samego postanowienia o przysądzeniu własności wykreśla się wszystkie hipoteki obciążające nieruchomość, jeżeli w postanowieniu stwierdzono złożenie całej ceny nabycia na rachunek depozytowy Ministra Finansów. Jednocześnie w myśl art. 1013 k.p.c. postanowienie o przysądzeniu własności ułamkowej części nieruchomości – czyli jak w niniejszej sprawie - nie narusza obciążających ją hipotek wpisanych przed powstaniem współwłasności. Z przepisu tego wynikają co najmniej dwa istotne wnioski. Po pierwsze, uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności w wyjątkowych sytuacjach nie prowadzi do wygaśnięcia obciążeń nieruchomości. Po drugie, przepis ten dotyczy sytuacji, gdy hipoteka została wpisana przed powstaniem współwłasności.
Do hipotek powstałych na całej nieruchomości już po powstaniu współwłasności nie ma zastosowania art. 1013 i 1000 k.p.c.
Postanowienie SN z dnia 3 listopada 2022 r., II CSKP 440/22
Standard: 72607 (pełna treść orzeczenia)
Zawarty w art. 1013 k.p.c. zaimek „ją" dotyczy zatem całej nieruchomości, a nie jej ułamkowej części. Rozważania te prowadzą do wniosku, że hipoteki obciążającej nieruchomość, której ułamkowa część stanowi przedmiot przysądzenia własności, nie zalicza się do ceny nabycia ani też nie obniża się o jej kwotę wartości nieruchomości przy oszacowaniu.
Aczkolwiek rozważania te są trafne, dostrzec należy szczególne okoliczności niniejszej sprawy wyrażające się w wielkości hipotek w stosunku do wartości nieruchomości oraz okresie ich ustanowienia. Okoliczność, że wartość wpisanych hipotek dwukrotnie przewyższa wartość nieruchomości czyniłaby iluzoryczną wartość nabytego na licytacji udziału. Z kolei gdyby wierzyciele nie żądali spłaty swych należności, wartość udziału odpowiadałaby sumie oszacowania. Należy mieć na względzie, że stosownie do art. 94 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece wygaśniecie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą co do zasady wygaśnięcie hipoteki. Brak wiedzy choćby o potencjalnych roszczeniach wierzycieli hipotecznych uniemożliwia racjonalną ocenę wartości udziałów w nieruchomości, a tym samym podjęcie decyzji o przystąpieniu bądź nie do przetargu.
Powyższe godzi zarówno w interesy dłużników jak i wierzycieli. W konsekwencji uznać należy, że na obecnym etapie postępowania nie sposób było dokonać opisu i oszacowania udziałów bez podjęcia próby wyjaśnienia rzeczywistej wartości hipotek. W tym celu komornik winien zwrócić się do wierzycieli hipotecznych o udzielenie informacji o aktualnych wartościach hipotek, zaś ewentualnie rzeczą wierzycieli i dłużników jest uzyskanie stosownych oświadczeń wierzycieli hipotecznych i ewentualne doprowadzenie do zgodności stanu ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Uzyskanie powyższych informacji wpłynie także na wiedzę potencjalnych nabywców co do udziału w licytacji, jeżeli do takowej dojdzie.
Postanowienie SO w Szczecinie z dnia 29 września 2016 r., II Cz 371/16
Standard: 58374 (pełna treść orzeczenia)