Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem od prawomocnego postanowienia sądu II instancji co do przybicia

Prawomocne postanowienie sądu co do przybicia (art. 990 k.p.c.) jest orzeczeniem kończącym zasadniczą, samodzielną część postępowania egzekucyjnego (por. postanowienie SN z dnia 5 lipca 2006 r. IV CNP 25/06).

Postanowienie SN z dnia 22 stycznia 2008 r., II CNP 169/07

Standard: 58227 (pełna treść orzeczenia)

Od prawomocnego postanowienia sądu drugiej instancji co do przybicia przysługuje skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem.

Prawomocne postanowienie co do przybicia nie powoduje samoistnie skutku w postaci przeniesienia własności, ale w istocie ma znaczenie przesądzające, powstanie bowiem tego skutku jest uzależnione już tylko od wykonania przez nabywcę warunków licytacyjnych. W związku z pełną prekluzją błędów w dotychczasowym postępowaniu, prawidłowość przybicia ma zasadnicze znaczenie dla wszystkich uczestników postępowania, a także osób trzecich, którym przysługują prawa rzeczowe na nieruchomości. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia co do przybicia całe dotychczasowe postępowanie zostaje definitywnie zamknięte.

Wskazane właściwości i skutki postanowienia co do przybicia sprzeciwiają określeniu go mianem postanowienia incydentalnego (wpadkowego). Znaczenie językowe i wymowa tego określenia, używanego i przydatnego przy klasyfikacji orzeczeń w postępowaniu rozpoznawczym, nie dają się pogodzić z charakterem postanowienia co do przybicia w postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości. Postanowienie to nie kończy postępowania egzekucyjnego jako całości, ale definitywnie zamyka jego istotny i samodzielny etap. Ma ono zatem tę cechę, która pozwala, zgodnie z wyrażonym wcześniej poglądem, uznać je za orzeczenie kończące postępowanie w rozumieniu art. 424[1] § 1 k.p.c. Oznacza to, że od wydanego w postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości prawomocnego postanowienia sądu drugiej instancji co do przybicia przysługuje skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem.

Fakt, że prawomocne postanowienie co do przybicia nie jest ostatnim orzeczeniem w postępowaniu egzekucyjnym, może często stanąć na przeszkodzie uznaniu dopuszczalności skargi w konkretnej sprawie, skarga przewidziana w art. 424[1] § 1 k.p.c. przysługuje bowiem tylko od orzeczenia, przez którego wydanie stronie została wyrządzona szkoda. Oznacza to, że szkoda musi być normalnym następstwem wydania tego właśnie – zaskarżonego – orzeczenia. Istnienie późniejszego orzeczenia może stawiać pod znakiem zapytania twierdzenie, że szkoda została wyrządzona przez wydanie orzeczenia wcześniejszego. Nie oznacza to jednak, że jest to w ogóle wykluczone, zwłaszcza wtedy, gdy okoliczności stanowiące podstawę wydania prawomocnego postanowienia, któremu zarzuca się niezgodność z prawem, zostały objęte prekluzją i nie mogły być weryfikowane w dalszym toku postępowania. Nieobojętne może się także okazać, komu przez wydanie orzeczenia szkoda została wyrządzona i na czym polega. 

Postanowienie SN z dnia 5 lipca 2006 r., IV CNP 25/06

Standard: 58224 (pełna treść orzeczenia)