Doręczenia za pośrednictwem komornika (art. 139[1] k.p.c.)
Doręczenia (art. 131 - 147 k.p.c.) Wyjątki od zasady oficjalności doręczeń
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Poniesienie przez powoda kosztów związanych z doręczeniem za pośrednictwem komornika po wydaniu orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie uzasadnia zasądzenie tych kosztów od pozwanego na podstawie art. 108[1] k.p.c.
W polskim systemie prawnym instytucja doręczenia komorniczego stanowi nowość wprowadzoną na mocy ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (DZ. U. z 2019 r., poz. 1469). W poprzednim stanie prawnym, w polskim systemie prawa procesowego, obowiązywała zasada oficjalności doręczeń, zgodnie z którą organem doręczającym mógł być jedynie sąd.
Istotne novum polega na tym, że w trybie przewidzianym w art. 139[1] § 1 k.p.c. ciężar zwrócenia się do komornika o doręczenie został nałożony co do zasady na powoda zamiast na sąd. W związku z tym także koszty doręczenia komorniczego obciążają powoda. Mogą one jednak podlegać późniejszemu rozliczeniu.
Stosownie do treści art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005, nr 167, poz. 1398 z późn. zm), kosztami sądowymi są opłaty i wydatki. Nowelizacją z 4 lipca 2019 r. wprowadzono zmianę w art. 5 ust. 2 u.k.s.s.c. Przed 21 sierpnia 2019 r. żadne wydatki związane z doręczeniem pism sądowych nie obciążały stron. Na mocy nowelizacji przewidziano zaś w tym przepisie wyjątek na rzecz kosztów doręczenia za pośrednictwem komornika.
Zwrócenie się do komornika o dokonanie doręczenia lub o ustalenie adresu zamieszkania strony przeciwnej nie zależy wyłącznie od woli strony oraz oceny jej sytuacji procesowej, lecz na mocy art. 139[1] k.p.c. stało się krokiem niezbędnym do nadania biegu pierwszemu pismu w sprawie, ewentualnie do skutecznego złożenia wniosku o ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu. Zwrócenie się do komornika w trybie art. 139[1] k.p.c. jest w obecnym stanie prawnym konsekwencją zarządzenia samego sądu, do którego wpływa pismo, nie zaś strony to pismo wnoszącej.
W ocenie Sądu Najwyższego istnieją usprawiedliwione powody by przyjąć, że koszt doręczenia komorniczego mieści się w zakresie pojęcia kosztów sądowych. Za takim ujęciem przemawia przede wszystkim odniesienie do tych kosztów w art. 5 ust. 2 u.k.s.s.c. – tj. w przepisie odnoszącym się do wydatków stanowiących na podstawie art. 2 ust. 1 u.k.s.s.c. jedną z kategorii kosztów sądowych oraz fakt, że katalog wydatków wymienionych w art. 5 ust. 1 u.k.s.s.c. ma charakter otwarty. Innymi słowy, można w usprawiedliwiony sposób twierdzić, iż zaliczenie do tego katalogu kosztów doręczenia komorniczego jest zasadne, w szczególności że koszty te zostały wymienione wprost w kolejnym ustępie tego przepisu. Ponadto, istnieje ścisłe powiązanie tego rodzaju wydatku jakim jest koszt doręczenia komorniczego z działaniem sądu. Należy bowiem uwzględnić, że choć bezpośrednio do komornika występuje w tym przypadku strona wnosząca pismo, to jednak działa ona na skutek wydanego przez sąd zarządzenia, którego niewykonanie grozi umorzeniem postępowania. Sensu largo doręczenie komornicze wynika więc z działań sądu, nie zaś z działań samej strony. Ponadto, pojęcie kosztu doręczenia komorniczego z art. 5 ust. 2 u.k.s.s.c. nie jest tożsame z pojęciem opłaty komorniczej z ustawy o kosztach komorniczych. Koszt doręczenia ponosi strona, a sposobem jego uiszczenia jest opłata komornicza w określonej wysokości. Wydatki wymienione w art. 5 ust. 1 u.k.s.s.c mogą przy tym być ponoszone w różnych formach i na różne sposoby (np. opłata za nocleg hotelowy, wynagrodzenie tłumacza, cena biletu kolejowego itp.). Nie istnieje przepis wykluczający poniesienie wydatku w formie uregulowania określonej opłaty komorniczej, w szczególności zważywszy że sytuacja obciążenia taką opłatą została wymieniona wprost w art. 5 ust. 2 u.k.s.s.c.
Z powyższych przyczyn, na tle obowiązującego prawa, zdaniem Sądu Najwyższego, poniesione przez stronę koszty doręczenia komorniczego stanowią koszty sądowe w myśl art. 108[1] k.p.c.
Uchwała SN z dnia 20 października 2022 r., III CZP 96/22
Standard: 63121 (pełna treść orzeczenia)
Powinność doręczenia bezpośrednio korespondencji pozwanemu (lub zachowania możliwości jej odbioru po awizacji) nie może być zrealizowana przez podanie jakiegokolwiek adresu, który figurował lub figuruje w zbiorze informacji dotyczącej pozwanego.
Adres „rejestracyjny” nie jest bezwarunkowo tożsamy z adresem pobytu stałego i właśnie ustalenie takiej tożsamości poprzez zlecenie Komornikowi przez powoda jego sprawdzenia jest ideą unormowania z art. 139 [1] k.p.c. Wskazanie adresu „rejestracyjnego” nie jest wykonaniem normy art. 139 [1] par. 2 k.p.c., gdzie mowa jest o wskazaniu „aktualnego adresu pozwanego”.
Mając powyższe na względzie Sąd odmówił podjęcia postępowania i nie uwzględnił kosztów doręczenia korespondencji przez Komornika, bowiem do takiego doręczenia w istocie nie doszło. Adres „rejestracyjny” nie został sprawdzony, więc nie ma on cechy aktualnego adresu pozwanej.
Postanowienie SR Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 10 grudnia 2021 r., III Nc 965/20
Standard: 58087 (pełna treść orzeczenia)