Pierwszeństwo przejęcia nieruchomości rolnej przez współwłaściciela w postępowaniu egzekucyjnym (art. 958 k.p.c.)

Art. 958 § 1 k.p.c. reguluje instytucję przejęcia w toku egzekucji z nieruchomości objętych obwieszczeniem nieruchomości rolnych stanowiących współwłasność przed terminem licytacji. Współwłaścicielowi służy pierwszeństwo co do danej nieruchomości względem wszystkich innych osób, które chcą tę nieruchomość nabyć w drodze licytacji, ale tylko wówczas, gdy ma kwalifikacje niezbędne do prowadzenia gospodarstwa rolnego i gdy nie jest dłużnikiem osobistym egzekwowanej wierzytelności.

Legitymowany do złożenia wniosku o przejęcie (w cenie nie niższej od sumy oszacowania) jest zarówno współwłaściciel nieruchomości w części ułamkowej, jak i współwłaściciel łączny.

Warunkiem koniecznym skuteczności takiego wniosku jest zaś złożenie go najpóźniej z upływem trzeciego dnia przed licytacją wraz ze złożeniem rękojmi, chyba że ustawa zwalnia od niej współwłaściciela.

Wprawdzie ustawodawca na kanwie art. 958 § 1 k.p.c. nie zastrzegł, by uprawnienie do nabycia nieruchomości przez współwłaściciela było w jakikolwiek sposób ograniczone momentem, w którym dana osoba nabyła udział w prawie własności (tj. nie uzależnia powstania takiego uprawnienia od nabycia statusu współwłaściciela przed zajęciem nieruchomości). Tym niemniej dostrzec należało, iż możliwość powstania po stronie skarżących takiego uprawnienia stałaby w zasadniczej sprzeczności z normą wynikającą z art. 930 § 1 k.p.c. wprowadzającą ogólną zasadę, iż zbycie nieruchomości po jej zajęciu nie wpływa na dalsze postępowanie egzekucyjne. Mając jednocześnie na uwadze, iż wskazana regulacja stanowi najsilniejszą gwarancję ochrony interesów wierzyciela, zapewniając możliwość prowadzenia egzekucji z nieruchomości niezależnie od podejmowanych przez dłużnika prób usunięcia z egzekucji określonych przedmiotów, Sąd Okręgowy uznał, iż w okolicznościach rozpatrywanej sprawy działanie mechanizmu ochronnego wynikającego z ogólnego przepisu art. 930 § 1 k.p.c. musiało wyłączać powstanie po stronie żalącej uprawnienia do domagania się pozalicytacyjnego przejęcia nieruchomości.

Postanowienie SO w Szczecinie z dnia 16 sierpnia 2016 r., II Cz 1235/16

Standard: 58052 (pełna treść orzeczenia)