Wniosek wierzyciela o dokonanie opisu i oszacowania (art. 943 k.p.c.)

Badanie przez komornika dokumentu wykazującego prawo własności dłużnika do zajętej nieruchomości odbywa się, zgodnie z art. 943 k.p.c., dopiero na etapie złożenia przez wierzyciela wniosku o opis i oszacowanie.

Według art. 943 § 1 i 2 k.p.c., wierzyciel przy wniosku o dokonanie opisu i oszacowania powinien złożyć wyciąg, a w razie potrzeby odpis z księgi wieczystej albo zaświadczenie sądu wystawione na podstawie zbioru dokumentów prowadzonego dla nieruchomości, zawierające wskazanie jej właściciela, a jeżeli nieruchomość nie ma księgi wieczystej, inny dokument stwierdzający własność dłużnika. Dokumentów tych, gdy nieruchomość nie ma urządzonej księgi wieczystej, zgodnie z art. 943 § 3 k.p.c., może żądać od właściwych organów także komornik. Z regulacji tej wynika, że obowiązek wykazania na tym etapie postępowania egzekucyjnego, iż egzekucja może toczyć się do zajętej wcześniej nieruchomości, nie obciąża dłużnika.

Badanie przez organ egzekucyjny, czy zajęta nieruchomość stanowi własność dłużnika poprzedza kolejną fazę postępowania, o której mowa w art. 945 k.p.c., tj. przystąpienie do opisu i oszacowania.

Gdy na podstawie tytułu wykonawczego wystawionemu przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku wspólnego skierowano egzekucję do nieruchomości stanowiącej – według wpisu w księdze wieczystej – własność małżonka dłużnika, wierzyciel w ramach obowiązku przewidzianego w art. 943 k.p.c., powinien wykazać, że zajęta nieruchomość wchodzi w skład majątku wspólnego. Oceny dokonuje organ egzekucyjny uwzględniając treść wpisu w księdze wieczystej albo na podstawie innych dokumentów wymienionych w art. 943 k.p.c., przy uwzględnieniu ewentualnych orzeczeń sądowych mających wpływ na ocenę skuteczności wobec wierzyciela umowy majątkowej małżeńskiej zawartej pomiędzy dłużnikiem i jego małżonkiem.

Decyzja organu egzekucyjnego dotycząca kontynuowania lub umorzenia postępowania egzekucyjnego w stosunku do nieruchomości zajętej w egzekucji umożliwia uruchomienie sądowej kontroli stanowiska organu egzekucyjnego. Stronami tego sporu są wszystkie zainteresowane rozstrzygnięciem osoby, tj. dłużnik, małżonek dłużnika oraz wierzyciel.

Uchwała SN z dnia 19 listopada 2008 r., III CZP 105/08

Standard: 57993 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 943 k.p.c. wynika, że od przedłożenia przez wierzyciela odpisu z księgi lub innych dokumentów mogących stanowić formalny dowód własności uzależnione jest dalsze stadium egzekucji, tj. opis i oszacowanie.

We wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel powinien jedynie wskazać sposób egzekucji, a przy egzekucji z nieruchomości dokładnie oznaczyć nieruchomość wraz z podaniem numeru księgi wieczystej.

 Koncepcja, że komornik, zajmując nieruchomość, nie bada, czy dłużnik jest zgodnie z księgą wieczystą właścicielem nieruchomości objętej wnioskiem, jest logiczna, jeśli zważy się, że badania, czy osoba, przeciwko której prowadzone jest postępowanie egzekucyjne, wpisana jest w księdze wieczystej jako właściciel, dokonuje sąd wieczystoksięgowy, a odmowa wpisu (art. 34 u.k.w.h.) obliguje komornika do umorzenia egzekucji. 

Można stwierdzić, że stanowisko to usprawnia egzekucję, nie naruszając praw właściciela nieruchomości. Pozwala także uniknąć komplikacji, do jakich mogłoby dojść na tle rozstrzygnięć sądu egzekucyjnego, czuwającego nad dopuszczalnością zajęcia, i rozstrzygnięć sądu wieczystoksięgowego, dokonującego wpisu wzmianki o wszczęciu egzekucji.

Postanowienie SN z dnia 7 czerwca 2006 r., III CZP 29/06

Standard: 57994 (pełna treść orzeczenia)