Uwzględnienie z urzędu przez sąd odwoławczy naruszenia art. 195 k.p.c.

Artykuł 195 k.p.c. nie ma zastosowania w postępowaniu apelacyjnym, w którym obowiązuje zasada niezmienności stron postępowania w stosunku do stanu, który istniał, w chwili zamknięcia rozprawy, przed sądem pierwszej instancji ‎(art. 391 § 1 k.p.c.). Naruszenie art. 195 k.p.c. sąd odwoławczy bierze jednak ‎pod rozwagę z urzędu, w ramach badania naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa materialnego, bowiem nieusunięcie braku pełnej legitymacji procesowej w przypadku współuczestnictwa koniecznego, jest przeszkodą ‎do uwzględnienia powództwa (zob. m.in. wyroki SN z 8 października 2004 r., V CSK 663/03 i z 17 listopada 2010 r., I CSK 67/10).

Wyrok SN z dnia 24 lipca 2024 r., II CSKP 968/22

Standard: 82800 (pełna treść orzeczenia)

Przekształcenie podmiotowe określone w art. 195 § 1 k.p.c., Sąd powinien zainicjować z urzędu, a niesprostanie temu obowiązkowi, Sąd odwoławczy bierze pod uwagę z urzędu w ramach badania naruszenia norm prawa materialnego. 

Uchybienie dyspozycji art. 195 § 1 k.p.c., nie może być usunięte w postępowaniu odwoławczym ze względu na treść art. 391 § 1 zd. 2 k.p.c., który stanowi, że przepisy art. 194-196 i 198 nie mają zastosowania w postępowaniu przed sądem drugiej instancji. W rezultacie, skoro Sąd ad quem jest zobowiązany wziąć pod uwagę z urzędu naruszenie art. 195 k.p.c., w ramach badania wadliwości zastosowania przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa materialnego, a uchybienie to, nie może być sanowanie w postępowaniu odwoławczym, to zachodzi w takiej sytuacji przypadek nierozpoznania istoty sprawy.

Postanowienie SN z dnia 6 lutego 2015 r., II CZ 103/14

Standard: 57891 (pełna treść orzeczenia)